An kama Hakimin kauye bisa zargin fyade
An kama Hakimin kauye bisa zargin fyade
Fyade
Daga Peter Uwumarogie
Gombe, Aug. 12, 2025(NAN) Rundunar ‘yan sanda a jihar Gombe ta tabbatar da tsare wani basarake mai shekaru 55 daga unguwar Zambuk, karamar hukumar Yamaltu/Deba (LGA) domin gurfanar da shi gaban kuliya.
Jami’in hulda da jama’a na rundunar ‘yan sandan, DSP Buhari Abdullahi, ne ya bayyana hakan a wata sanarwa da ya raba wa manema labarai ranar Talata a Gombe.
Abdullahi ya ce an kai rahoton faruwar lamarin ne a ofishin ‘yan sanda na Zambuk a ranar Asabar din da ta gabata wanda ya kai ga cafke wanda ake zargin daga baya.
“A ranar Asabar, da misalin karfe 9 na dare, sashin Zambuk ya samu rahoton wani hakimin Unguwa mai shekaru 55 a Sabon Gari, Zambuk, karamar hukumar Yamaltu Deba, wanda ake zargi da yi wa wata yarinya ‘yar shekara 12 fyade.
“’Yan sanda sun ziyarci wurin, inda suka garzaya da wanda abin ya shafa zuwa Babban Asibitin Zambuk don duba lafiyarta, kuma sun kama wanda ake zargin,” inji shi.
A cewar sa, ana ci gaba da gudanar da bincike.
Kakakin rundunar, wanda ya yi Allah wadai da duk wani nau’in cin zarafin mata, ya bukaci mazauna yankin da su gaggauta kai rahoton kararrakin domin daukar matakin gaggawa.
Har ila yau, Abdullahi ya ce jami’an rundunar sun kwato igiyoyin wutar lantarki da suka lalata, da bututun karfe da kuma karfen titin jirgin kasa a garin Bajoga da ke karamar hukumar Funakaye ta jihar.
Ya kuma kara da cewa an kama matashin dan shekara 18, Dan fashi da makami da ake nema ruwa a jallo a unguwar Kwadom dake karamar hukumar Yamaltu/Deba.
Abdullahi ya ce wanda ake zargin ya amsa laifin aikata laifuka biyu na fashi da makami a gaban babbar kotun Gombe.
Ya ce an mika wanda ake zargin da aka samu zuwa sashin yaki da cin hanci da rashawa domin ci gaba da bincike da gurfanar da shi gaban kuliya.
Ya ce an tsare wasu mutane bakwai da ake tuhuma domin gurfanar da su a gaban kuliya bisa zargin hada baki, barna, da kuma satar karafunan na layin dogo.(NAN)(www.nannews.ng)
UP/KO
========
Kevin Okunzuwa ya gyara
Gwamnatin tarayya da masu ruwa da tsaki sun bayyana kudirinsu na magance fatara da talauci don dorewar ci gaban tattalin arziki
Gwamnatin tarayya da masu ruwa da tsaki sun bayyana kudirinsu na magance fatara da talauci don dorewar ci gaban tattalin arziki
Talauci
By Vivian Emoni
Abuja, Aug. 12, 2025(NAN) Gwamnatin tarayya da masu ruwa da tsaki a harkar kare hakkin dan adam sun bayyana kudirinsu na magance fatara da tabbatar da kare al’umma a tsakanin masu rauni don samun ci gaba mai dorewa.
Dakta Yusuf Sununu, Ministan Harkokin Agaji da Rage Talauci, ya yi wannan alkawarin ne a wajen wani taron tattaunawa kan kare hakkin jama’a a Najeriya mai suna ‘Act Naija Civil Society Action project’, ranar Talata a Abuja.
Kamfanin Dillancin Labarai na Najeriya (NAN), ya ruwaito cewa an tsara shirin na Act Naija ne domin inganta tattaunawa da hadin gwiwa tsakanin kungiyoyin farar hula da gwamnati kan manufofin kare al’umma da suka hada da sa ido da kuma ba da gaskiya.
Kungiyar Tarayyar Turai ce ta shirya kuma ta dauki nauyin gudanar da wannan tattaunawa a karkashin shirin kare hakkin bil’adama da tallafawa kungiyoyin fararen hula a Najeriya.
Taken shirin mai taken, “Kungiyoyin Jama’a Sun Gina Kan Babban Taron Kasa Kan Agaji da Rage Talauci a Najeriya.”
Ministan wanda ya samu wakilcin Mista Valentine Ezulu, Daraktan ci gaban al’umma, ya ce ma’aikatar na hada kai da masu ruwa da tsaki daban-daban don magance talauci domin dorewar.
Sununu ya ce, hadin gwiwar na da matukar muhimmanci wajen bunkasawa da aiwatar da ingantattun hanyoyin magance fatara da kalubalen jin kai a kasar nan.
“Kamar yadda kuka sani, aikin ma’aikatarmu ya shafi ayyuka da dama a fannin kariyar zamantakewa, jin kai da rage talauci.
“A matsayina na babbar hukumar gwamnati, kula da kare lafiyar jama’a a Najeriya, ma’aikatar ta himmatu kuma a shirye take don karfafa tsarin da ke magance talauci, rauni da kadarorin kayan cikin cikakke kuma mai dorewa.
“Mun yi farin cikin yin aiki kafada da kafada da aikin Act Naija, wanda ya amince da dabarun da ma’aikatar ke takawa wajen dakile fatara da fatara.
“Saboda haka, yana da kyau a lura cewa ma’aikatar tana jagorantar kare lafiyar jama’a a cikin dukkanin tarayya tare da ingantattun tsare-tsare da shirye-shirye,” in ji shi.
Ministan, ya kuma yi kira ga masu ruwa da tsaki na kasa da kasa da su ci gaba da hada kai da gwamnati domin ganin ma’aikatar ta cimma ayyukan ta yadda ya kamata.
Har ila yau, Ministan Cigaban Matasa, Mista Ayodele Olawande, ya ce ma’aikatarsa a shirye take ta hada gwiwa da masu ruwa da tsaki domin ganin an inganta ayyukan kare al’umma a kasar.
Olawande, wanda ya samu wakilcin Misis Leah Akinfiresoye, mataimakiya ta musamman kan harkokin tsaro ga ministar, ta ce ma’aikatar ta ba da gudunmawa sosai wajen kare zamantakewar matasa ta hanyar wasu tsare-tsare.
“Wadannan sun hada da inganta sana’o’in matasa da dogaro da kai a fannin tattalin arziki, aiwatar da shirye-shiryen samar da ayyukan yi da dai sauransu,” inji shi.
Da yake jawabi, Dokta Fanen Ade, kwararre kan kare al’umma, Bankin Duniya, ya ce bankin duniya zai inganta hadin gwiwa, raba ilimi da tattaunawa kan shaida don bunkasa tasirin shirye-shiryen don rage talauci.
Ade ya yabawa wadanda suka shirya shirin, inda ya bukaci mahalarta taron da su taka rawar gani a dukkan ayyukan, domin ganin sun samu sakamako mai kyau.
Manajan shirin wakilan Tarayyar Turai, ƙungiyoyin farar hula, matasa da kare hakkin ɗan adam, Misis Wynyfred Achu-Egbusorn, ta ce ainihin aikin shine don tabbatar da cewa manufofin Gwamnatin Tarayya game da kare rayuwar jama’a sun yi tasiri mai kyau ga ‘yan Najeriya.
“Ana sa ran aikin zai haifar da ingantaccen ci gaban manufofi da inganta aiwatarwa da kuma sa ido kan ayyukan kare lafiyar jama’a a matakan ƙananan ƙasashe.
“Haka kuma an sanya shi don a ƙarshe, a gina ingantaccen yanayin kariyar zamantakewa inda aka tsara manufofi da shirye-shirye da kuma isar da su.
“Ta haka, bayar da gudummawa kai tsaye don kawar da talauci da inganta yanayin rayuwa ga al’ummomin da ke fama da talauci a Najeriya,” in ji ta.
Babban darektan cibiyar sadarwa ta Africa Network for Environment and Economic Justice (ANEE), na kungiyar, Mista David Ugolor, ya ce tattaunawar na da muhimmanci a matsayin kare al’umma da ke taka muhimmiyar rawa wajen rage talauci.
Ugolor ya ce kariyar zamantakewa ta kuma taimaka wajen magance rashin daidaito da kuma rage kalubalen da masu rauni ke fuskanta.
“Muna farin ciki da cewa mun sami damar hada masu ruwa da tsaki don fara tattaunawar da za ta ci gaba da raguwar Talauci da Jin kai.
“Muna godiya ga kungiyar Tarayyar Turai da ta tallafa wa wannan tsari.” (NAN) (www.nannews.ng)
VOE/FEO
========
Francis Onyeukwu ne ya gyara
Mata ta shaida wa kotu ta daina son mijinta, ta nemi karshen auren su na shekara 29
Mata ta shaida wa kotu ta daina son mijinta, ta nemi karshen auren su na shekara 29
Saki
Daga Mujidat Oyewole
Ilorin, Aug. 12, 2025 (NAN) Wata kotun yankin Ilorin ta ki raba auren da aka yi na shekara 29, inda ta shawarci mijin mai suna Mista Olufemi Morenikeji da ya nemi a sasanta rikicin da ke tsakaninsa da matarsa.
Matar mai suna Misis Rebecca Morenikeji ta shigar da kara ne saboda rashin soyayya a auren.
Ta shaida wa kotun cewa yanzu ba ta son mijin nata, inda ta nemi a kula da ‘ya’yansu biyu, masu shekaru 23 da 20, tare da kudin kula na ₦30,000 duk wata.
Ta ce: “Ba ni da sha’awar auren, na gaji kuma ina son ’ya’yana biyu su kasance tare da ni.
Olufemi, ya roki kotu da kada ta raba auren, tana mai cewa, “Bana son saki.”
Alkalin kotun mai shari’a Toyin Aluko ya shawarci mijin da ya yi aiki wajen sasantawa tare da kai rahoto ga kotu.
Aluko ya dage ci gaba da sauraron karar har zuwa ranar 6 ga watan Agusta domin sauraren karar.(NAN)www.nannews.ng
MOB/KO
=========
Kevin Okunzuwa ne ya gyara
Wata mata ta kai karar mijinta kotu saboda rashin samar da matsuguni
Wata mata ta kai karar mijinta kotu saboda rashin samar da matsuguni
An kwantar da mutane 4 a asibiti bayan da wasu tankokin mai guda biyu suka yi karo a Zariya
An kwantar da mutane 4 a asibiti bayan da wasu tankokin mai guda biyu suka yi karo a Zariya
Hatsari
By Mustapha Yauri
Zaria (Jihar Kaduna), Aug. 11, 2025(NAN) Mutane 4 ne suka samu raunuka tare da kwantar da su a asibiti bayan da wata tanka mai dauke da man fetur ta yi karo da wata tanka da babu kowa a unguwar Dan Magaji da ke kan hanyar Zaria zuwa Kaduna.
Nasir Falgore, Kwamandan Sashen Hukumar Kare Hadurra ta Tarayya, Zariya, wanda ya tabbatar da faruwar lamarin, ya ce hadarin ya faru ne da misalin karfe 8:30 na safiyar ranar Litinin.
Falgore ya ce hukumar ta gano cewa daya daga cikin motar na dauke da man fetur yayin da daya motar tirela babu kowa.
Ya kara da cewa binciken farko da aka yi ya nuna cewa motar ta man fetur ta kutsa cikin motar dakon man da babu kowa a ciki, lamarin da ya haifar da fashewar wani abu.
A cewar Falgore, mutane uku a cikin motar da babu kowa a cikin motar da daya daga cikin motar man fetur sun samu raunuka kuma an garzaya da su asibiti.
Falgore, duk da haka, ya musanta hannu wata mota kirar golf a cikin hatsarin.
“A lokacin da muka isa wurin, motocin dakon mai guda biyu ne kawai suka yi hatsarin, babu wata karamar mota da ta rutsa da su,” inji shi.
Ya bayyana cewa ba a samu mace-mace a hatsarin ba, a lokacin da ake gabatar da rahoton (NAN) ( www.nannews.ng )
AM/JI
Joe Idika ne ya gyara
====
Kamfanin Dillancin Labarai na Najeriya na fadada hadin gwiwa da kamfanin dillancin labarai na Xinhua a kasar Sin
Tinubu ya yaba wa NAFDAC da rike kambunta a Hukumar Lafiya ta Duniya
Tinubu ya yaba wa NAFDAC da rike kambunta a Hukumar Lafiya ta Duniya
NAFDAC
Daga Muhyideen Jimoh
Abuja, Agusta 11, 2025 (NAN) Shugaban kasa Bola Tinubu ya taya Hukumar Kula da Abinci da Magunguna ta Kasa (NAFDAC) murnar ci gaba da rike matsayinta a Hukumar Lafiya ta Duniya (WHO) don daidaita magunguna da alluran rigakafi.
Yabon yana cikin wata sanarwa da mai magana da yawun shugaban kasar, Mista Bayo Onanuga, ya fitar ranar Litinin a Abuja.
Hukumar ta WHO ta sake gudanar da wani atisayen tunkarar ranar 28 zuwa 30 ga watan Mayu, inda ta tantance ayyukan NAFDAC sabanin ka’idojin duniya.
NAFDAC ta fara samun matsayin ML3 ne a shekarar 2022, inda ta zama hukumar kula da harkokin kasa ta Afirka ta farko da ta cimma hakan ga magunguna da alluran rigakafi (marasa samarwa).
Dangane da ka’idojin WHO, sabuntawar ya ƙunshi bita na lokaci-lokaci don tabbatar da ci gaba da bin ƙa’idodin ƙasa da ƙasa.
Ƙimar ta baya-bayan nan ta biyo bayan sake yin nazari na yau da kullun a watan Nuwamba 2024 da kuma tarukan sake duba shirin ci gaban cibiyoyi (IDP) guda biyar da aka gudanar tsakanin Fabrairu da Afrilu 2025.
Shugaban ya bayyana karramawar da hukumar ta WHO ta yi a matsayin ”mala’i ne na manyan jarin da gwamnati ta yi a karfin hukumar NAFDAC.
NAFDAC ta samu nasarar kiyaye tsarin da aka tsara wanda ke aiki a matsayin tsayayye, aiki mai kyau da kuma hadadden tsarin kula da magunguna da alluran rigakafi (marasa samarwa).
“Wannan nasarar ta samo asali ne daga saka hannun jari da gwamnatin Najeriya ta yi wajen karfafa tsarin doka.”
Ya kuma yabawa shugabanni da ma’aikatan hukumar ta NAFDAC bisa jajircewa da kwarewa da kuma jajircewarsu wajen kare
lafiyar al’umma.
Tinubu ya ce nasarar da aka samu na kara tabbatar da amincin Najeriya a matsayinta na amintacciya a fannin tsaro
da kiwon lafiya a duniya da kuma shirye-shiryen rigakafin cuta.
Ya jaddada kudirin gwamnati na karfafa tsarin tsari da tabbatar da lafiya, inganci da ingantattun magunguna da alluran rigakafi.
Ya lura cewa matakin ya yi daidai da ajandar sabunta bege don canza yanayin kiwon lafiyar Najeriya.
Ya bayyana ci gaban da aka samu wajen inganta cibiyoyin kiwon lafiya a matakin farko sama da 17,000 a duk fadin kasar don inganta harkokin kiwon lafiya.
Sauran kokarin sun hada da fadada kula da mata masu juna biyu, inganta bincike a yankunan karkara da horar da ma’aikatan kiwon lafiya na gaba.
Tinubu ya kuma himmatu wajen ninka tsarin inshorar lafiya na kasa a cikin shekaru uku don inganta hanyoyin samun muhimman ayyukan kiwon lafiya.
Ya jaddada cewa bunkasa masana’antar magunguna da kayayyakin kiwon lafiya ya kasance muhimmin fifiko.
Ya yi alkawarin ci gaba da yin hadin gwiwa tare da abokan hurda da masu ba da taimako don fadada zuba jari a bangaren harhada magunguna na Najeriya.
Ya ba da tabbacin cewa gwamnatinsa za ta tallafa wa NAFDAC don samun nasarar matakin WHO Maturity Level 4, mafi
girman ka’idoji na duniya.(NAN)(www.nannews.ng)
MUYI/HA
========
Hadiza Mohammed-Aliyu ce ta gyara
Doya ba abinci ne kawai ga jama’a ba, alama ce ta karfi, tsira da godiya, inji Sarkin Gargajiya
Doya ba abinci ne kawai ga jama’a ba, alama ce ta karfi, tsira da godiya, inji Sarkin Gargajiya

Doya
Daga Christian Njoku
Calabar, Agusta 11, 2025 (NAN) Ejom Ejom, Sarkin Gargajiya na yankin Ediba a karamar hukumar Abi ta Kuros Riba, ya ce doya ba abinci ne kawai ga jama’a ba, alama ce ta karfi, ruhin al’umma, tsira da kuma godiya.
Mai Dorewa.”
Da yake yabawa manoman yankin da kungiyoyin al’adu da masu shirya biki bisa gudummawar da suka bayar wajen bikin, ya kuma kara jaddada cewa “makomar al’ummar Ediba tana cikin tushen al’adu da kuma sadaukar da kai ga aikin noma.
Ya bukaci matasa da su zama masu taka rawar gani wajen ci gaban al’umma, dorewa da zaman lafiya, ya kara da cewa a hadin kai ne kawai za su iya bunkasa.
A nasa bangaren, Shugaban taron, Mista Freedom Ejom, wanda ya yi jawabi a kan taken bikin, ya bayyana muhimmiyar rawar da noma ke takawa wajen bunkasa tattalin arziki da karfafa matasa.
“Yayin da na yaba da juriyar da manoman mu suka yi, ina so in jaddada cewa zaman lafiya mai dorewa shi ne ginshikin duk wani ci gaba mai ma’ana kuma ina alfahari da cewa mun samu zaman lafiya na tsawon shekaru biyar.”Dokta Rita Akpan, shugabar kwamitin shirya taron, wadda ta jaddada tasirin bikin Sabuwar Doya ga tattalin arzikin cikin gida, ta ce fistocin sun zama sila a harkokin tattalin arziki.
Ta kara da cewa, bikin ya jawo maziyarta daga sassa daban-daban na kasar nan, da habaka kasuwanci da samar da dandali ga manoma da masu sana’ar hannu.
CBN/ESI/HA
==========
Ehigimetor Igbaugba da Hadiza Mohammed-Aliyu ne suka gyara
Hukumar NEMA ta himmatu don karfafa aikin kula da bala’o’i a matakin kananan hukumomi
Hukumar NEMA ta himmatu don karfafa aikin kula da bala’o’i a matakin kananan hukumomi
Gudanarwa
Daga Segun Giwa
Akure, Aug. 11, 2025 (NAN) Hukumar Ba da Agajin Gaggawa ta Kasa (NEMA) a ranar Litinin ta ce hada hannu da masu ruwa da tsaki na daga cikin matakan karfafa hadin gwiwa kan shawo kan bala’o’i a matakai na kasa da kasa da kuma inganta rage haddura.
Darakta Janar na Hukumar NEMA, Misis Zubaida Umar ce ta bayyana hakan a Akure yayin wani taron bita kan shirye-shiryen bada agajin gaggawa (EPR) da hukumar tare da hadin gwiwar kungiyar bankin duniya da gwamnatin jihar Ondo suka shirya.
Umar wanda Daraktan Tsare-tsare, Bincike da Hasashe, Mista Bandele Onimode ya wakilta, ya ce jihar Ondo na cikin jihohi bakwai da aka zaba a matakin farko na shirin.
“Jihar Ondo na da saurin samun ambaliya musamman a lokacin damina, hasashen da ake yi a halin yanzu ya nuna cewa za a iya samun ambaliyar ruwa a yankunan da ke kasa saboda yawan ruwan sama da kuma sakin ruwa daga madatsun ruwa na sama.
“NEMA tana aiki tuƙuru don rage waɗannan haɗarin ta hanyar tsarin faɗakarwa da wuri, tana ba da faɗakarwa akan lokaci ga al’ummomin da ke cikin haɗari da haɗin gwiwar al’umma.
“Har ila yau, ta hanyar haɗin gwiwa tare da ƙananan hukumomi da al’ummomi don yin atisayen fitarwa da shirye-shiryen, kimanta abubuwan more rayuwa, da yin aiki tare da masu ruwa da tsaki don ganowa da rage haɗarin ambaliyar ruwa,” in ji ta.
Umar ya ce makasudin aikin na da bangarori daban-daban da suka hada da
samar da ingantaccen tsarin EPR a kowace karamar hukuma da kuma inganta karfinsu ta hanyar samar da cikakkun bayanai na masu aikin sa kai.
Babban daraktan, a lokacin da yake bayar da shawarar amincewa da kaddamar da kwamitocin bada agajin gaggawa na kananan hukumomi (LEMCs), ya yabawa gwamnatin jihar bisa kafa kwamitocin kananan hukumomi.
A nasa jawabin, mataimakin gwamnan jihar Ondo, Dr Olayide Adelami, wanda kuma shine shugaban hukumar bada agajin gaggawa ta jihar (SEMA), ya ce gwamnati ta maida hankali wajen samar da juriya ta hanyar daukar matakai da hadin gwiwa tsakanin hukumomi.
Adelami, wanda mataimakin shugaban ma’aikata na gwamna, Mista Kola Falohun ya wakilta, ya yi kira da a kara hada kai daga hukumomin da abin ya shafa domin rage illar bala’o’i a cikin al’umma.
Daraktan shiyya na NEMA a shiyyar Kudu maso Yamma Saheed Akiode ya yaba da kokarin gwamnatin jihar na wayar da kan jama’a kan yadda za a magance bala’o’i.
Akiode ya ce Gwamnatin Tarayya ba za ta iya yin haka ita kadai ba, kuma za ta yi aiki kafada da kafada da masu ruwa da tsaki a jihohi da kananan hukumomi.
Ya ce kwamitocin kula da agajin gaggawa na yankin za su isar da sakon saboda bala’i ya fi faruwa a matakin al’umma da kuma kananan hukumomi. (NAN) www.nannews.ng)
GSD/IKU
Edited by Tayo Ikujuni ta gyara