All posts by Hadiza Mohammed-Aliyu

Gwamnatin Amurka ta ja hankalin bakin haure da ba su da ka’idar zama a kasar su karbi dala 1000 su koma gida

Amurka
Daga Tiamiyu Arobani
New York, Yuli 11, 2025 (NAN) Gwamnatin Amurka tana jan hankalin bakin haure da ba su da wata ka’idar zama a kasar da su kori kansu domin su ji dadin tafiya gida kyauta kuma su karbi alawus din dala 1,000.

Harry Fones, Babban Mataimakin Sakataren Harkokin Jama’a a Ma’aikatar Tsaron Cikin Gida ta Amurka, ya bayyana hakan yayin ganawa da manema labarai a ranar Alhamis.

Fones sun tattauna abubuwan sabuntawa na Kwastam da Kariyar Border (CBP) da Aikace-aikacen wayar hannu da na gida wanda ke ba baƙi ba bisa ƙa’ida damar barin Amurka da cikin kin fadi.

Yace “abin shi ne, idan kana nan Amurka ba bisa ka’ida ba, za ka iya sauke CBP home app, za ka iya yin rajista kai tsaye.

“Kuma gwamnatin Amurka za ta ba ku jirgi na gida kyauta.

“Za ku kuma sami alawus na dala 1,000 da za a biya da zarar an tabbatar da cewa kun bar Amurka.”

A cewarsa, mutane za su iya amfani da shi don yin rajistar yara kuma dukan iyalin za su iya amfani da shi tare da danginsa cikin fa’ida.

“Don haka idan iyali ne, a ce, hudu, wannan dangin za su sami alawus na $4,000,” in ji shi.

“Akwai fa’idar kuɗi, amma akwai fa’idar cewa wannan zai iya taimaka muku samun hanyar da za ku dawo Amurka a nan gaba.”

Ya kara da cewa “duk da cewa idan aka kore ku, ba za ku iya komawa kasar nan ba.”

Jami’in na Amurka ya ci gaba da cewa: “muna aiwatar da dokokin kasar nan, korar kasar wani muhimmin al’amari ne na wannan gwamnati.”

Da yake karin haske kan manhajar, jami’in ya ce yana da wasu fa’idodi kuma kamar yadda aka yi wani babban sabuntawa don inganta shi da saukin amfani da shi.

Fone ya yi zargin cewa an fara amfani da app ɗin a ƙarƙashin gwamnatin Joe Biden don kewaya tsarin ƙaura da ba da izinin baƙi shiga Amurka ba bisa ka’ida ba.

“Abin da muka yi a karkashin gwamnatin Trump shi ne mayar da wannan manhaja don taimaka wa mutanen da ke nan ba bisa ka’ida ba su koma gida.”

Ya ce mutane da yawa sun ci gajiyar wannan tallafin tun daga watan Mayu, lokacin da gwamnati ta fara ba da tallafin balaguro da shirin korar kai da son rai.

“Amma daya daga cikin sauran abubuwan da aka sanar da ita shi ne cewa a yanzu muna yafewa gazawar da aka yi na cire tara.

“Don haka waɗannan tara ne ga mutanen da ke da umarnin tashi na son rai wanda ba su girmama ba.”

Ya kara da cewa jimlar tarar gazawar bakin haure ba bisa ka’ida ba don ficewa daga Amurka na iya zama dala 10,000 tare da wadanda suka kasa
bin umarnin cirewa na karshe na iya zama dala 998 a rana.

Ya ce CBP yana aiki tare da ma’aikatar shari’a don sauƙaƙe da kuma dacewa ga hukumar don aiwatar da waɗannan tarar a zahiri, ya kara da cewa,
muna daidaita tsarin ta hanyar tsarin tarayya.

A cewarsa, CBP home app shine babban madadin korar da gwamnatin Amurka ke yi. “Don haka idan kuna amfani da wannan app, yana ba ku fifiko
daga jerin korar ICE (Shige da Fice da Kwastam).

“Kuma hakan na iya taimakawa mai yuwuwa kiyaye ikon ku na dawowa Amurka bisa doka daga baya.

“Idan ba ku yi amfani da wannan app ba kuma ba ku bar Amurka ba, muna aiwatar da dokokin kasar nan idan ana maganar shige da fice a yanzu,
kuma hakan na iya haifar da kora.”

Fone ya ce hukumar na inganta wannan manhaja domin saukaka amfani da ita, inda ta kara da cewa ta ci gaba da fadada alfanun da mutanen
ke amfani da ita. (NAN)(www.nannews.ng)
APT/YEE
========
Emmanuel Yashim ne ya gyara

Hukumar Babban Birnin Yarayya ta bukaci mazauna Abuja da suyi rijistar inshorar lafiya

Inshora
By Aderogba George
Abuja, Yuli 11, 2025 (NAN) Dokta Adedolapo Fasawe, Babbar Sakatariyar Ma’aikatar Lafiya da Sakatariyar Muhalli (HSES) na babban birnin tarayya
Abuja, ta bukaci mazauna babban birnin da su yi rajistar inshorar lafiya don cin gajiyar ayyukan da ake da su, musamman kyauta ga mata masu juna biyu da jarirai.

Fasawe ta yi wannan kiran ne ranar a Abuja yayin wani taron masu ruwa da tsaki kan tabbatar da ka’idojin aiki da tsarin inshorar lafiya na
FCT FHIS.

Ta ce inshorar lafiya ya kasance daya daga cikin ingantattun hanyoyin inganta harkar kiwon lafiya, da rage kashe kudade daga aljihu, da rage yawan
mace-macen mata da jarirai.

Ta kuma ja hankalin mata masu juna biyu da su yi rajistar shirin, inda ta ce a babban birnin tarayya, inshorar lafiya kyauta ne ga duk masu juna biyu
da kuma biyan jariran su na shekarar farko ta rayuwa.

“Yaran da aka haifa a ƙarƙashin tsarin suna jin daɗin kiwon lafiya kyauta na watanni 12 na farko, gami da rigakafi da mahimman ayyukan likita,” in ji ta.

Ta bayyana cewa shirin ya yi dai-dai da yadda Hukumar FCT ba ta jure wa mace-macen mata masu juna biyu ba.

“Dole ne mace-macen mata masu juna biyu ya zama tarihi, burinmu shi ne mu ga tsarin kiwon lafiya mai sauki, mai araha, kuma mai inganci. Babu wata mace da za ta mutu yayin da take ba da rai,” in ji ta.

Fasawe ta shawarci mata da su nemi kwararrun kulawa a lokacin daukar ciki da haihuwa, zuwa asibitocin haihuwa, da kuma haihuwa a wuraren
kiwon lafiya da aka tabbatar da su don tabbatar da lafiya ga iyaye mata da jarirai.

Ta ce tabbatarwa da sake duba takardun FHIS zai nuna wani sabon mataki na shirin, tare da tabbatar da samar da ingantaccen kiwon lafiya ga
duk wanda ya yi rajista.

“Da zarar an ba ku inshora a ƙarƙashin FHIS, samun damar kiwon lafiya ya zama mafi sauƙi, mafi araha, da inganci,” in ji ta.

Fasawe ya bukaci mazauna yankin da su ziyarci cibiyoyin kiwon lafiya na matakin farko a kowace karamar hukumar ta FCT domin yin rijista da cin gajiyar shirin.

Ta ce akwai wuraren rajistar da aka keɓe don taimakawa mazauna wurin yin rajistar.(NAN)(www.nannews.ng)
AG/TAK
=======
Tosin Kolade ne ya gyara shi

Tinubu ya bukaci Okpebolo da ya yi amfani da nasarar kotun koli don ci gaba da kyawawan ayyuka

Okpebhol
Daga Muhyideen Jimoh
Abuja, Yuli 11, 2025 (NAN) Shugaban kasa Bola Tinubu ya taya Gwamna Monday Okpebholo na Edo murnar nasarar da ya samu a kotun koli, inda ya bukace shi da ya yi amfani da ita wajen kawo ci gaba cikin sauri a jihar.

Hakan na kunshe ne cikin wata sanarwa da mai magana da yawun shugaban kasar, Mista Bayo Onanuga ya fitar ranar Alhamis a Abuja.

Tinubu ya yi maraba da hukuncin da kotun ta yanke a matsayin wani ci gaba ga harkokin mulki, yana mai kira ga gwamnan da ya kasance mai
girmama nasarar tare da hada kan daukacin ‘yan jihar Edo kan manufa daya don samun ci gaba.

Tinub ya ce “Yanzu da gwamnan ya warware matsalolin shari’a, lokaci ya yi da ya kamata ya gaggauta samar da ayyuka na musamman da kuma shugabanci nagari ga al’ummar jihar Edo, wanda tuni ya fara aiwatarwa.”

Ya kuma taya jam’iyyar All Progressives Congress (APC) ta jihar Edo murna, inda ya yi kira da a hada kai da kuma jajircewa wajen gudanar
da aikin da jama’a suka dora masa.

Kamfanin dillancin labarai na NAN ya ruwaito cewa, a wani mataki na bai daya da kwamitin mutane biyar karkashin jagorancin mai shari’a Mohammed Garba, kotun kolin ta yi watsi da zargin rashin cancantar, karar da dan takarar jam’iyyar PDP, Asuerinme Ighodalo,
ya shigar na soke sakamakon zaben gwamnan jihar da aka gudanar a ranar 21 ga watan Satumba, 2024.

A cewar kotun kolin, ba ta sami dalilin yin watsi da hukunce-hukuncen kotunan daukaka kara da kotun sauraron kararrakin zaben gwamnan jihar Edo ba, wadanda suka mayar da Okpebolo na jam’iyyar All Progressives Congress (APC), a matsayin wanda ya lashe zaben
fidda gwani na gwamna.

Ya yi nuni da cewa mai shigar da kara ya kasa gabatar da sahihiyar hujjoji da za su tabbatar da ikirarinsa na cewa zaben ya tafka kura-kurai da suka hada da yawan kuri’u da rashin bin ka’idojin dokar zabe.

Hakazalika, wanda ya shigar da kara ya kasa kiran shaidun da suka dace don nuna wasu shaidun da ya gabatar na goyon bayansa, musamman na Bimodal Voter Accreditation System, BVAS, inji shi.(NAN)(www.nannews.ng)
MUYI/SH
========
Sadiya Hamza ce ta gyara

UNICEF ta yi kira ga Gwamnatin Katsina da ta kara yawan kudaden da ake warewa kan harkokin yara

Yara
Daga Zubairu Idris
Katsina, 9 ga Yuli, 2025 (NAN) Asusun UNICEF na Majalisar Dinkin Duniya ta yi kira ga Gwamnatin Jihar Katsina da ta kara yawan kudaden da ake warewa kan harkokin yara domin gyara alfanun zamantakewar al’umma.

Babban jami’in Ofishin UNICEF na Kano, Mista Rahama Mohammed-Farah, ya bayyana haka a Katsina, a zaman tattaunawa da manema labarai kan Tsare-tsaren Kasafin Kudi da Tsare-tsaren Yara a Jihar Katsina.

Ya ce kashi 23.4 cikin 100 na yara masu shekaru shida zuwa watanni 23 suna samun abinci mai inganci a Jihar Katsina.

Mohammed-Farah ya ce rashin samun abinci mai inganci ya zama babban cikas ga lafiyar gina jiki da ci gaban kwakwalwar yara.

Ya kara da cewa daga cikin yawan mutanen jihar da aka kiyasta a miliyan 9.64, kimanin miliyan 4.5 yarane.

Duk da haka, daga cikin yara shida a Jihar Katsina (159 daga cikin 1,000 matakan haihuwa) suna mutuwa kafin su chika shekara biyar, wannan
abin tsorone.

Jami’in UNICEF din ya bayyana bukatar kara kudaden kasafin kudi don sauya matakan al’umma masu tayar da hankali.

Yace “zuba jari a lafiyar yara, abinci mai gina jiki, ilimi da kariya sune mafi kyawun zuba jari da gwamnati za ta iya yi.

“Yin hakan zai zama zuba jari ne a cikin makomar jindadin mutanen Katsina. Hakan zuba jari ne don karya dukan talauci, gina ƙarfin juriya da tabbatar da zaman lafiya mai ɗorewa da ci gaba.”

Mohammed-Farah ya nuna cewa rashin zuba jari da kyau isasshe a cikin harkar kare lafiyar yara yana da haɗari da tsawon lokaci saboda yaran da ba su da abinci mai gina jiki da ilimi ba suna zama masu ƙarancin ƙima.

A nashi bangaren, kwamishinan kasafin kudi da shirin tattalin arziki, Mr Malik Anas, wanda wakilta ne daga sakataren ma’aikatar, Mr Tijjani Umar, ya jaddada alkawarin gwamnatin don kara yawan kasafin kudi ga ingancin rayuwar yara.

Ya ce tattaunawar za ta taimaka wajen wayar da kan kafofin watsa labarai game da muhimmancin buga kasafin kudi da karbo kudade akan batutuwan da suka shafi yara. (NAN)(www.nannews.ng)
ZI/COF
======
Christiana Fadare ne ya gyara

UNICEF da Gwamnatin Zamfara sun yi hadakar samun ingantaccen ruwan sha, a yayin barkewar cutar kolera

Kolera
Daga Tosin Kolade
Abuja, 9 ga Yuli, 2025 (NAN) Hukumar Kula da Yara ta Majalisar Dinkin Duniya (UNICEF) da Gwamnatin Zamfara sun kara zage damtse don inganta samun ruwan sha mai lafiya a cikin al’ummomin da cutar kolera ta shafa a jihar.

Mista Obinna Uche, Kwararren Masanin WASH na UNICEF, ya bayyana wannan ne a lokacin taron WASH-in-Emergency na yanar gizo da Ma’aikatar Ruwan Najeriya da Tsabtace Muhalli, hukumomi masu ruwa da tsaki, da abokan tarayya da ya gudana a ranar Laraba a Abuja.

A cewar bayanai daga Jami’in Kula da Lafiya na Jihar (makonni 1-27), yara 1,500 sun kamu da cutar kuma an samu mutuwa 130 a fadin Kananan Hukumomi 11, tare da yawan mace-macen dake kai kashi biyu na dari.

Uche ya ce wannan shirin yana daga cikin kokarin hadin gwiwa don katse yaduwar cuta da magance tushen matsalolin da ke haifar da barkewar
cututtukan ruwa a jihar.

Yace “muna kula da gudanar da aiki da goyon bayan martanin jihar tare da hadin gwiwar abokan aiki daga fannin lafiya, lura, da sadarwar
haɗarin.

“Ana yin wannan ne ta hanyar ofishin filinmu na Sokoto, dukkan ayyuka suna gudana cikin jituwa.

“Babban burinmu shine kauracewa babbatar cutar da cewa mutane suna da damar samun ruwan lafiya, sabobin tsafta, da ingantaccen bayani.

“Muna da tabbacin cewa tare da ci gaba da kokarin mu, adadin shigowar za su ragu a makonnin da ke tafe,” in ji shi.

Kafin haka, Dr Abubakar Galadima, Manajan Shirin, Hukumar Samar da Ruwan Sha da Tsafta ta Kasa (RUWASSA), Zamfara, ya ce jihar ta fara samar da ruwan sha na gaggawa har lita 80,000 a kullum ga al’ummomin da aka fi shafa.

Ya ce wannan shawarar ta biyo bayan wani gaggawar kimanta WASH da ta gano hadarin gurbacewar ruwa mai tsanani, musamman a
Gusau LGA, wanda ke dauke da sama da kashi 60 cikin dari na dukkanin shigar da aka rubuta.

“Yawancin gidajen Gusau suna dogara da rafin bude, yayin da madadin, wanda hukumar ruwan ke bayarwa, ba shi da lafiya saboda tubalan rarraba suna gudana ta hanyoyin ruwa da suka ciko na gida.

“Mun tuntubi hukumar ruwa ta Jihar bisa ka’ida kuma mun nemi a dakatar da bayar da ruwa daga waɗannan wurare marasa lafiya cikin gaggawa.

“A halin yanzu, muna kawo litoci 40,000 na ruwa mai tsafta kowane safe da yamma ga al’ummomin da abin ya shafa.”

Ya bayyana cewa ana ci gaba da gwajin ingancin ruwa ta amfani da kwalban H₂S a dukkan kananan hukumomin da abin ya shafa, tare da goyon bayan UNICEF da sauran abokan hulɗa.

Galadima ya kara da cewa ana horar da masu sa kai daga cikin al’umma, kwamitocin WASH (WASHCOMs), masu daura chlorine, da
Kwamitin Cigaban Gundumimi (WDCs) don tallafawa aiwatar da Shirin Horon Sanar da Cholera (CATI).

Ya yabawa UNICEF bisa bayar da mahimman kayan aiki, ciki har da kayan cholera, Aquatabs don tsarkake ruwa, kayan kariya, da abubuwan tsafta. Duk da haka, ya bayyana damuwarsa akan jinkirin sakin kudaden jihar don shirin.

“Ko da yake mun san cewa akwai kudaden hadin gwiwa, muna ci gaba da bin har zuwa tabbatar da cewa an yi yekuwa a jihar don tsoma baki,” in ji shi.

Misis Elizabeth Ugoh, Daraktar Kulawa da ingancin Ruwa da Tsanaki a Ma’aikatar Kula da Albarkatun Ruwa da Tsanaki ta Tarayya, ta
jaddada bukatar zuba jari na dogon lokaci cikin hanyoyin ruwa da tsanaki.

Ta ce irin wadannan jarin suna da matukar muhimmanci wajen hana barkewar cututtuka na gaba a cikin al’ummomi masu rauni.

Ugoh ta bukaci Zamfara RUWASSA da ta tura abubuwan da suka gano da sabuntawar tsoma bakinta ga kwamishinan da gwamna, tana
nuna cewa barkewar cholera ta kasance babbar matsala ta lafiya a cikin al’umma.

Ta kuma jaddada muhimmancin tsaftace ruwan sha da wanke hannu akai-akai a lokuta masu mahimmanci don rage yaduwar cututtuka ta hanyar shan ruwa maras kyau a cikin al’ummomin da abin ya shafa.

Kamfanin Dillancin Labarai na Najeriya (NAN) ya bayar da rahoton cewa an kuma gabatar da bayani daga Cibiyar Kula da Cuta ta Najeriya,
Hukumar Kula da Ruwa ta Najeriya da wakilai daga jihohin Benue da Niger. (NAN)(www.nannews.ng)
TAK/YEE
========
Emmanuel Yashim ne ya gyara

Mazauna Legas na neman mafitar hauhawan farashin tumatir

Tumatir
Daga Mercy Omoike
Legas, Yuli 8, 2025 (NAN) Wasu mazauna Legas sun koka saboda tsadar tumatur a fadin yankin inda inda farashin kayan amfanin gona ke ta tashi.

Mazauna garin a wata tattaunawa daban-daban da Kamfanin Dillancin Labarai na Najeriya, NAN, a ranar Talata a Legas, sun ce tsadar kayan amfanin gona ya sa suka nemi hanyoyin da za su ka dace da yanayin tattalin arzikin da ake ciki.

Wata mazauniya a yankin Amuwo da ke jihar, Misis Olachi Iroha, ta ce tana amfani da wasu ababen wajen yin miya saboda tsadar tumatur.

“Tumatir yana da tsada a yanzu, don haka idan farashin ya ci gaba da tashi, za mu canza zuwa wasu kayan.

“Na sayi karamin bokitin fenti kan Naira 8,000 kwanan nan bayan na yi ta roko, idan har lamarin ya ci gaba da tafiya haka, za mu dakatar da sayen tumatur.

“Zan ci gaba da amfani da stew na abubuwan gargajiya wanda aka fi sani da ‘ofe akwu’, idan ba zan iya samun tumatur ba idan zan yi miyar stew.

“Babu wani abu da za mu iya yi game da lamarin, kawai za mu sayi abin da za mu iya,” in ji ta.

Har ila yau, Mrs Temitope Babalola-Hodonu, wata mazauniya a yankin Alimosho da ke jihar, ta yi fatan samun raguwar farashin kayan amfanin gona,
yayin da ta koka da yadda ta ke kashe kudi a kan adadin da ta saba saya.

“Na sayi karamin kwando a karshen mako a kan N50,000. Na ji dadi sosai na kashe makudan kudi akan abin da zan saya a kan N15,000 ko N18,000
makonni baya.

“Timarin ma ba ya samuwa a kasuwa, don haka da sauri na sayi wanda na gani.

“Muna fatan samun canji a wannan yanayin, domin ba kowa ne ke son madadin tumatur ba,” in ji ta.

Inji wata mai sayar da abinci dafaffe, wadda aka fi sani da Iya Adetoun, a unguwar Dopemu da ke jihar, ta ce tsadar tumatur na gurgunta ribar da
ake samu a sana’ar sayar da abinci.

“Ba mu sami sauki a harkar dafa abinci ba tun bayan hauhawar farashin tumatur, kuma ba za mu iya amfani da madadin dafa abinci ba. 

“Yar karamar bokitin tumatur da na saya a kan Naira 6,000 ko N7,000 an sayar da ni a kan Naira 35,000 a karshen mako.

“Muna fatan farashin ya ragu saboda ta yaya za mu karya tsadar ko da mun ci gaba da siya a kan wannan tsadar?.”

A nata bangaren, Misis Anne Odafe, wata mazauniya a unguwar Ago Palace Way da ke jihar, ta ce tana kara kananan tumatur da za ta iya saya
da tumatirin kwano. 

“Farashin tumatir a halin yanzu yana da tsada sosai kuma ba zai iya cika adadin da nake bukata don shirya wa iyalina ba.

“Tumatur din da ya kai Naira 4,000 ba zai iya zuwa ko’ina idan aka yi la’akari da adadin stew da ake bukata don shiryawa, wasu suna hada cucumbers da tumatur don kara yawansu. 

“Abin da nake yi shi ne na kara yawan tumatirin gwangwani fiye da yadda aka saba, don kawai in kara yawan abin da iyalina ke bukata,” in ji Odafe.

Wata mabukaciya mai suna Misis Ifeoma Okoye, ta ce ta na amfani da cucumber, albasa da kuma kabeji wajen yin miya.

“Yawan tsadar tumatur ba abin dariya ba ne idan aka yi la’akari da ƙarancin sayayya na yawancin gidaje.

“Ba zan iya jira farashin ya fadi ba saboda babu wani zabin da zai iya kama da tumatur,” in ji ta.

NAN ta ruwaito cewa ana sayar da Tumatir 50kg har N50,000 a Arewa, yayin da ana siyar da irin wannan adadin tsakanin N85,000 zuwa
N100,000 daga karshen watan Yuni zuwa yau.(NAN)(www.nannews.ng)
DMO/JNC
========
Chinyere Joel-Nwokeoma ne ya gyara shi

Tsadar kayan aiki ya tilastawa manoman Kaduna barin noman hatsi zuwa kayan lambu, inji Farfesa

Noma
Daga Mustapha Yauri
Zaria (Jihar Kaduna), 8 ga Yuli, 2025 (NAN) Manoma a sassa da dama na jihar Kaduna suna ƙara yin watsi da noman hatsi zuwa kayan lambu saboda tsadar taki da sauran kayan amfanin gona.

Farfesa Faguji Ishiyaku, tsohon Babban Darakta na Cibiyar Nazarin Aikin Noma ta Jami’ar Ahmadu Bello (ABU) Zariya, ya shaida wa Kamfanin Dillancin Labarai na NAN a Zariya ranar Talata cewa lamarin na haifar da hadari ga wadatar abinci.

Ishiyaku ya ce, farashin kayan masarufi bai ragu ba, ya kara da cewa tun da farko manoman sun san cewa noman amfanin gona irin su masara ba zai samu riba ba.

Ya ce “don haka ne a yanzu suke canjawa zuwa barkono, chili, waken soya da saniya.

“Sauyin yanayin noman na iya kara sa kasar ta dogara ga samar da hatsi daga kasashen waje don samar da wadataccen abinci ta yadda hakan zai kawo cikas ga tattalin arzikin kasar idan za a samu karancin wadataccen hatsi a shekara mai zuwa.”

Ya kara da cewa farashin kayan abinci zai yi tashin gwauron zabi kuma da yawa daga cikin manoman da ba su noma abin da zai samu iyalansu su ma za su shan wahala.

Ya bukaci manoma da su daidaita tsarin guda biyu; samar da kayan lambu da kayan abinci, don rage ƙarancin abinci a cikin ƙasa.

Ya dada da cewa “har yanzu bai makara ba, manoma za su iya shuka masara, dawa, da waken soya a tsakanin sauran kayayyakin abinci.”

Malam Ahmed Abubakar, wani manomi a Zariya, ya bayyana cewa yanayin noman ya canza daga shuka amfanin gona irin su masara, dawa da shinkafa zuwa noman albasa, barkono, barkono, okra da sauran kayan lambu.

Ya alakanta canjin noman da faduwar farashin kayan amfanin gona a kasuwar kayayyaki wanda ya rataya a kan zargin shigo da hatsi cikin kasar.

Abubakar yace a halin yanzu farashin buhun masara mai nauyin kilogiram 100 a kasuwa ya kai tsakanin N38,000 zuwa N45,000 ya danganta da nau’in iri.

“Buhun 50kg na takin zamani na Granular Diammonium Phosphate (GDAP) ya kai N75, 000 da buhun masara 100kg na masara, dawa ko shinkafa ba zai iya sayen buhun 50kg na takin GDAP ba.

“50kg na NPK 20:10:10 kusan N40,000; NPK 15:15:15 ya haura N50,000; yayin da Urea ke da N40,000 baya ga sauran farashin samar da su kamar
maganin ciyawa, shirya filaye da sauransu.

“Saboda haka, an lura cewa barkono ko waken soya kilo 100 ne kawai zai iya debo muku buhunan taki guda biyu don haka aka sauya noma zuwa kayan lambu.”

Yace lamarin na da matukar hadari ga yunkurin samar da abinci na gwamnatin tarayya, inda ya jaddada cewa Najeriya na bukatar akalla tan miliyan takwas na
masara yayin da ta ke noma tan miliyan shidda da rabi na masara.

A cewarsa, akwai gibin tan miliyan daya da rabi na masara. Abubakar ya kara da cewa jihar Kaduna na daya daga cikin kasashen da suke noman masara a Najeriya kuma kwatsam canjin noman zai kara dagula lamarin.

Ya bayyana cewa jami’an noma sun ba da shawarar cewa har zuwa ranar 16 ga watan Yuli manoma za su shuka masara yayin da daga ranar 16 ga watan Yuli zuwa 31 ga watan Yuli manoma za su iya dashen dawa da shinkafa.

Abubakar ya yi kira ga gwamnati a dukkan matakai da ta samar da tallafin takin zamani da sauran abubuwan da manoma za su iya samu don karfafa noman noma.

A halin da ake ciki, shugaban kungiyar manoma ta Najeriya (AFAN) reshen jihar Kaduna, Alhaji Nuhu Aminu, shi ma ya danganta wannan sauyin ga
noman kayan lambu daga kayan abinci da tsadar kayan amfanin gona.

Ya kara da cewa canjin yanayin noman ya sanya wasu manya-manyan manoma ba su shiga harkar noma.

Aminu ya ce “ba’a makara ba, akwai bukatar manoma su daidaita abin da ake nomawa domin magance matsalar abinci a nan gaba.”

Ya kuma koka da yadda Gwamnatin Tarayya da Jihar Kaduna ba su raba taki da sauran kayan amfanin gona ga manoman jihar domin.noman damina a shekarar 2025 ba. (NAN)(www.nannews.ng)
AM/OJI/BRM
============
Maureen Ojinaka da Bashir Rabe Mani ne suka gyara

Sauye-sauyen Tinubu sun haifar da sakamako mai kyau – APC

Sakamako
Daga Akeem Abas
Ibadan, Yuli 8, 2025 (NAN) Sen. Ajibola Bashiru, sakataren jam’iyyar APC na kasa, ya ce manufofin kawo sauyi na gwamnatin shugaba Bola Tinubu sun riga sun samar da sakamako mai kyau da ake tsammani.

Bashiru ya bayyana haka ne a ranar Litinin a Ibadan, yayin wani taron manema labarai da kungiyar ‘yan jarida ta Najeriya (NUJ), shiyyar B ta shirya.

Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya NAN ya ruwaito cewa shiyya B karkashin jagorancin mataimakiyar shugaban kasa Mrs Ronke Afebioye-Samo ta kunshi jihohin Kudu maso Yamma guda shida.

Bashiru ya ce manufofin Tinubu – daga cire tallafin, Karin darajar kudi, lamunin dalibai, samar da ababen more rayuwa ga ayyukan noma – suna nuna ci gaba mai ban sha’awa a fadin kasar.

A cewarsa, cire tallafin ya kara wa kasa kudaden shiga, inda gwamnati ta samar da Naira tiriliyan 9.1 a farkon rabin shekarar 2024, ga sama da hanyoyi 4,000 da ake ginawa a fadin Najeriya, kuma an cire basussukan IMF, sannan kuma jarin Kasashen waje na dawowa, Bashiru ya ce.

Ya bayyana ikon mallakar abinci, sa hannun noma, da nasarar shirin rancen ɗalibai a matsayin manyan nasarorin gwamnatin Tinubu.

Ya kara da cewa, kwanan nan gwamnatin tarayya ta kaddamar da taraktoci 2,000 na noman injuna, wanda aka raba a jihohi 15, an kuma saki biliyoyi da dama a matsayin kudaden shiga tsakani da tsaro don tallafawa kananan ‘yan kasuwa da saukaka wahalhalun tattalin arziki.

Sakataren yace “wadannan yunƙurin abin yabawa ne. Zan iya amincewa da cewa muna ganin haske a ƙarshe.”

Ya tabbatar da cewa manufofin Tinubu sun dora Najeriya kan turbar ci gaba tare da magance kalubalen tattalin arzikin kasa a gaba

Ya bukaci ‘yan Najeriya da su marawa gwamnati baya, yana mai tabbatar da cewa za’a aiwatar da wasu tsare-tsare da suka shafi jama’a domin daukaka al’umma.(NAN)(www.nannews.ng) TAA/OJI/KTO
===========
Maureen Ojinaka da Kamal Tayo Oropo ne suka gyara

NAFDAC ta yi gargadi kan amfani da hydroquinone mai yawa a cikin kayan kwalliya

Kayan kwalliya
Daga Amina Ahmed
Bauchi, Yuli 2, 2015 (NAN) Hukumar Kula da Abinci da Magunguna ta Kasa (NAFDAC) ta gargadi masu amfani da mai na fatar jiki mai tsabta da su daina amfani da kayayyakin da ke dauke da hydroquinone mai yawa, don kare lafiyarsu.

Shugaban NAFDAC na jihar Bauchi, Mista Hamis Yahaya, ya bayar da wannan shawarar ne a wata hira da Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya (NAN) a Bauchi ranar Talata.

Hydroquinone wani nation mai ne mai sa hasken fata wanda ake amfani dashi don magance hyperpigmentation, kamar kuraje da tabo na shekaru.

Yahaya ya ce adadin sinadaran da aka amince da shi a cikin kayan kwalliya kashi biyu ne kawai.

A cewarsa, NAFDAC tana gudanar da dubawa kan kayayyakin kasuwa don tabbatar da lafiyar jama’a.

“Launin baƙar fata yana ba da kariya ta halitta daga radiation mai cutarwa saboda abubuwan da ke cikin sinadarin

“Yin amfani da nau’ukan man shafawa  tare da abubuwan da ke cikin hydroquinone fiye da kashi biyu cikin 100 yana da lahani. Yin amfani da man shafawar daga wadanda ba a sani ba ba daidai ba ne.

“Hydroquinone yana shafar lafiyar jiki.

“Hydroquinone yana shafar lafiyar masu amfani a hankali, gami da haifar da ciwon daji, “in ji shi. Yahaya ya bukaci kafafen yada labarai da su samar da wayar da kan jama‘a don dakile amfani da kayan kwalliya da za su jefa rayuwar masu amfani da su cikin hadari. (NAN)(www.nannews.ng)
AE/ACA/
=======
Chidinma Agu ce ta gyara

Kotu ta yanke wa wani hukuncin daurin watanni 6 a gidan yari saboda satar takalmi a masallaci

Takalma
Daga Aisha Gambo
Kaduna, Yuni 18, 2025 (NAN) Wata kotun Shari‘a da ke zamanta a Magajin Gari a jihar Kaduna, ta yanke wa wani
Yusuf Usman hukuncin watanni shida a gidan yari bisa laifin satar takalmin wasu masu ibada a Masallacin Kwalejin Gwamnati da ke Kaduna.

Da yake gabatar da hukunci bayan Usman ya amsa laifin aikata laifin aikata laifi da sata, alkalin, Malam Kabir Muhammad, ya yanke
wa wanda ake tuhuma hukunci, amma ya ba shi zabin biyan tarar N5000.

Muhammad ya kuma ce ya kamata Usman ya biya N150,000 diyya ga kwamitin masallacin.

Alkalin ya kara da cewa idan wanda aka yanke wa hukuncin ya gaza biyan diyya, ya kamata a kara karin shekara guda a kan wa‘adin da ya dauka.

Tun da farko, mai gabatar da kara, ASP Luka Sadau, ya bayyana cewa wasu mambobin kwamitin masallacin sun cafke Usman kuma sun kai shi ofishin ‘yan sanda a ranar 13 ga Yuni.

“Sun bayar da rahoton hakan ne a ranar da aka kammala sallar Jumaat akan ka sace takalman masu ibada masu darajar N100,000.

“A yayin binciken, wanda ake zargi ya amince cewa yana zuwa masallaci a ranar Jumaat don sace takalma sannan yana sayar da su a kasuwar Litinin ko a Maraban Rido,” in ji shi. (NAN)(www.nannews.ng)
AMG/AOS
========
Bayo Sekoni ne ya gyara