Shafin Labarai

Da’a

By Uchenna Eletuo

Legas, Maris 14, 2025 (NAN) Kungiyar ‘yan jarida ta kasa (NUJ), reshen jihar Legas, a ranar Juma’a, ta bukaci ‘yan jarida gaba-daya da su ci gaba da bin ka’idojin sana’arsu domin ciyar da aikin jarida gaba a Najeriya.

Shugaban hukumar, Mista Adeleye Ajayi, ne ya bayar da wannan umarni a wani taron manema labarai na sanar da lacca na watan Ramadan na shekara ta biyu na majalisar.

Kamfanin dillancin labaran Najeriya (NAN) ya rawaito cewa taron ya gudana ne a sakatariyar majalisar da ke Alausa, Ikeja.

Za a gudanar da karatun ne a ranar 19 ga Maris a dakin taro na Combo Hall, LTV Complex, Lateef Jakande Road, Agidingbi, Ikeja.

Za ta kasance mai taken: “Gina Gada, gyara Shingaye: Samar da Haɗin kai da Fahimta a cikin Al’umma Mabambanta”.

Ajayi ya ce Ramadan yana samar da halin sake duba halayen mutane, da sadaka da kuma son yin adalci.

Ya kuma bukaci ‘yan jarida a jihar Legas da su yi amfani da damar da suka samu na wannan wata na Ramadan wajen yin tunani kan aikin jarida da tabbatar da da’a.

A cewarsa, majalisar ta himmatu wajen inganta aikin jarida da samar da kyakkyawar alaka.

“Lakca na Ramadan na shekara-shekara babban taron majalisar ne da nufin samar da fahimtar juna da fahimtar juna a tsakanin mabiya addinai daban-daban,” in ji shi.

A nasa jawabin, shugaban kwamitin tsare-tsare na taron, Alhaji Jamiu Alonge, ya ce laccar za ta inganta aikin jarida.

Alonge ya bayyana ‘yan jarida a matsayin madubin al’umma, yana mai cewa watan Ramadan ya ba su damar tantance kansu.

Ya bukaci ‘yan jarida da su yi amfani da sana’arsu wajen inganta zaman lafiya da zaman lafiya. (NAN)

EUC/IGO

=======

Ijeoma Popoola ta gyara

Jami’in yi ma kasa hidima ya gyara ajujuwan makaranta 2 a Jigawa

Gyarawa

Daga Muhammad Nasiru Bashir

Dutse, Maris 14, 2025 (NAN) Wata ‘yar mai yiwa kasa hidima (NYSC) a Jigawa, Miss Banigbe Onyilola, ta gyara wani katanga na ajujuwa biyu a makarantar karamar sakandare ta gwamnati da ke a karamar hukumar Dutse.

Da take gabatar da aikin ga hukumomin makarantar a ranar Juma’a, Onyilola ta ce hakan na daga cikin shirinta na ci gaban al’umma (CDS) na makarantar kafin ficewarta daga shirin yi wa kasa hidima.

Ta bayyana cewa, tun bayan da ta je makarantar, ta lura da yadda ajujuwan biyu suka lalace da kuma karyewar  kayan aikin dalibai.

“Wadannan azuzuwan ba su da kyau, babu daben kasa, babu sili, babu kayan daki. Don haka kamar yadda kuke gani na gyara su, ciki har da matakalar bene, silin da fenti.

” Na gyara wa dalibai kusan tebura da kujeru 20. Wannan shi ne don sanya koyo ga ɗalibai cikin sauƙi da jin daɗi,” in ji ta.

‘ Jam’i’ar ta bayyana cewa ta gudanar da ayyukan ne a matsayin gudunmawar da take baiwa al’ummar da ta karbi bakuncin ta, jihar da kuma Najeriya baki daya.

A cewarta, an gudanar da ayyukan ne tare da tallafi daga karamar hukumar Dutse, ofishin shugaban ma’aikatan gidan gwamnatin jihar Jigawa, ofishin hukumar tattara kudaden shiga na jihar Jigawa, ofishin kakakin majalisar dokokin jihar Jigawa.

Ma’aikatar Harajin Cikin Gida ta Tarayya, ofishin Jahar Jigawa, ofishin shugaban ma’aikata,sakataren gwamnatin jiha, akanta janar, kwamishinan ma’aikatar kananan hukumomi da ofishin mai binciken kudi.

Sauran sun hada da Sakatare na dindindin, Ma’aikatar Ilimi, Babban Sakatare a Ma’aikatar Muhalli da Kodinetan Jiha na ayyukan PLANE a jihar, da dai sauransu.

Da yake tsokaci, kodinetan NYSC a jihar, Malam Jidda Dawut, ya yabawa jam’i’ar tare da yin kira ga sauran masu yiwa kasa hidima da su yi koyi da wannan matakin.

Dawut ya kuma yi kira ga ’yan uwa da su rika tallafa wa ’yan kungiyar don gudanar da ayyuka a cikin al’ummarsu ta hanyar amincewa da daukar nauyinsu.

Tun da farko, shugaban makarantar Malam Ali Jibril, ya yabawa Onyilola bisa wannan karimcin da hukumar ta NYSC da ta kasance hanyar samar da ma’aikata ga makarantu da dama a jihar.

“Na yi shirin gyara ajujuwan biyu tun shekaru shida da suka gabata, ga mu yau, wani dan kasa nagari ya yi mana haka.

Shugaban makarantar ya ce “Mun yaba da kokarinta kuma muna kira ga sauran masu aiki a sassan jihar da su yi koyi da ita.”

Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya NAN ya ruwaito cewa Onyilola ta kuma dasa itatuwa 50 a kusa da makarantar da sauran al’ummomin da ke kusa da makarantar. (NAN) (www.nannews.ng)

Joe Idika ya gyara MNB/JI

Jayayyar Masarautar Kano: Kotun daukaka kara ta dakatar da mayar da Sanusi, tana jiran kotun koli

Hukunci

By Edith Nwapi

Abuja, Maris 14, 2025 (NAN) Kotun daukaka kara da ke Abuja ta dakatar da aiwatar da hukuncin da ta yanke wanda ya tabbatar da matakin da gwamnatin jihar Kano ta dauka na soke dokar majalisar masarautu na shekarar 2019, har sai an yanke hukunci a gaban kotun koli.

Kamfanin Dillancin Labarai na NAN ya ruwaito cewa Kotun daukaka kara da ke Kano ta yi watsi da umarnin Mai Shari’a Abubakar Liman na Babban Kotun Tarayya da ke Kano a ranar 20 ga watan Yuni, inda ta soke matakin da Gwamnatin Jihar Kano ta dauka bisa ga dokar Majalisar Masarautar Jihar Kano (Repeal) ta 2024.

Wannan ya hada da nadin Sanusi Lamido Sanusi a matsayin Sarkin Kano na 16.

Kotun ta ce alkalin kotun mai shari’a Liman ne ya bayar da umarnin soke matakin da gwamnatin jihar Kano ta dauka bisa ga dokar majalisar masarautu ta 2024 ba tare da wani hurumi ba.

Bata gamsu da hukuncin ba, gwamnatin jihar Kano ta daukaka kara zuwa kotun koli inda daga bisani ta shigar da kara a kotun daukaka kara.

Ta bukaci kotun da ta dakatar da aiwatar da hukuncin har sai an yanke hukuncin daukaka kara a kotun koli.

A ranar Juma’ar da ta gabata ne kwamitin alkalai mai mutum uku karkashin jagorancin Mai shari’a Okon Abang ya yanke hukuncin a kan kararraki biyu masu lamba CA/KN/27M/2025 da CA/KN/28M/2025, wanda Alhaji Aminu Babba Dan ya shigar.

An shigar da karar ne a kan gwamnatin jihar Kano, da kakakin majalisar dokokin kasar, da babban sufeton ‘yan sanda, da hukumar tsaro ta farin kaya ta Najeriya, da jami’an tsaron farin kaya, da sauran hukumomin tsaro.

Alhaji Aminu Baba (Sarkin Dawaki Babba) ya shigar da kara a ranar 6 ga watan Fabrairun 2025, ya bukaci a ba su umarnin hana wadanda ake kara aiwatar da hukuncin kotun daukaka kara a yayin da ake ci gaba da daukaka kara a kotun koli.

Dalilan da ya sa ya shigar da karar shi ne tun da farko wanda ya shigar da karar ya shigar da karar ne a Kano domin kare masa hakkinsa.

Wasu kuma su ne kotun da ke sauraren karar ba ta da hurumin saurare da tantance karar, don haka akwai bukatar a hana wadanda ake kara aiwatar da hukuncin.

Bugu da kari, mai neman ya kara da cewa dokar masarautar Kano ta 2024 wadda majalisar dokokin jihar ta amince da ita kuma gwamna ya amince da ita ta sa a bisa doka ta rusa sabbin masarautun da aka kafa tare da mayar da Sanusi Lamido Sanusi a matsayin Sarkin Kano na 16.

A cikin hukuncin da aka yanke, kwamitin mutane uku na alkalai karkashin jagorancin Abang, sun bayyana cewa bukatar ta dace kuma ta dace da hukuncin kotun domin samun adalci.

“An daidaita doka. An umurci kotu da ta yi amfani da hankalinta cikin adalci da kuma tabbatar da adalci,” inji shi.

Ya ci gaba da cewa, an ba da umarnin na wajibi ne da za a ci gaba da kasancewa a matsayin mai shari’a na wannan kotu da kuma kotun shari’a kamar yadda ya kasance a gaban kotun da ke sauraron karar a ranar 13/6/2024 a cikin karar mai lamba 13/6/2024. FHC/KN/CS/182/2024.”

Abang, da yake bayar da umarnin, ya jaddada cewa tsarin mai neman ya dace kuma ya cika dukkan sharuddan doka da ake bukata domin samun agajin da ake nema.

Ya yi nuni da cewa, an riga an shigar da kara mai inganci a gaban kotun koli, wanda ke karfafa bukatar kiyaye abin da ya shafi shari’ar.

Bugu da kari, kotun daukaka kara ta amince da hakkin da shari’ar ta ke da shi na kariya, ganin cewa ya yi shekara biyar a matsayin sarki kafin a tsige shi.

“A ganina, na yarda cewa ma’auni na dacewa yana cikin yardarsa. Ya cancanci a ba shi kariya har zuwa lokacin da Kotun Koli za ta yanke hukunci,” Abang ya yanke hukunci.

Kotun ta kuma hana wadanda ake kara aiwatar da hukuncin da aka yanke ranar 10 ga watan Janairu wanda ya soke rusa masarautun da gwamnatin jihar Kano ta yi. Ta kuma ba da umarnin ci gaba da kasancewa a halin yanzu har sai kotun koli ta yanke hukunci na karshe.

An umurci mai nema da ya shigar da karar cikin kwanaki 14 a gaban kotu domin a biya wadanda ake kara diyya idan har ba a ba da umarnin ba.

Hukuncin da kotun daukaka kara ta yanke a ranar 10 ga watan Janairu ya soke hukuncin da wata babbar kotun tarayya da ke Kano ta yanke a baya, wanda ya soke dokar masarautar Kano ta 2024. Wannan doka ta sauya kafa sabbin masarautu guda biyar tare da mayar da Sanusi Lamido Sanusi a matsayin Sarkin Kano.

Kotun daukaka kara da ta yi watsi da hukuncin da babbar kotun tarayya ta yanke, ta ce karamar kotun ba ta da hurumin shari’a kan harkokin sarauta, wadanda ke cikin babbar kotunan jihar.(NAN) (www.nanews.ng)

NEO/SH
======

edita Sadiya Hamza

Akpabio

By Kingsley Okoye

Abuja, Maris 13, 2025 (NAN) Majalisar dattawa ta amince da shugabancin shugabanta, Sen. Godswill Akpabio.

Hakan ya biyo bayan amincewa da kudirin da shugaban majalisar dattawa, Opeyemi Bamidele (APC-Ekiti) ya dauki nauyi a zauren majalisar a ranar Alhamis.

Kamfanin dillancin labaran Najeriya (NAN) ya ruwaito cewa mataimakin shugaban marasa rinjaye, Olalere Oyewumi (PDP-Osun) ne ya goyi bayan kudirin.

A cikin kudirinsa na gaggawa kan mahimmancin kasa, Bamidele, wanda ya ba da umarni na 41 da 51 na Majalisar Dattawa, ya rataya kuri’ar amincewa da ayyukan Akpabio tun lokacin da aka kaddamar da majalisar dattawa ta 10, duk da labarin cin zarafi.

Ya ce batun da ke gaban majalisar dattawa tun lokacin da aka mika shi ga kwamitin da’a da gata ba shi da alaka da cin zarafi.

“Wasu daga cikin masu sukar da suka ce majalisar dattawan ta amince da Akpabio to ya zama alkalin kansa kuma ya kula da nasa al’amuran na bukatar a fada.

“Tare da mutunta lamarin, lamarin da ke gabanmu da kuma wanda Sanata Godwswill Akpabio ya jagoranta a matsayin shugaban majalisar dattawa yana da alaka da kudirin da aka mika wa kwamitin da’a, gata da kuma karar jama’a.

“Yayin da muke yaba da damuwar jama’a kan wannan lamari, ina so in jaddada cewa yana da muhimmanci mu ma mu nemi fahimtar hukuncin.

“Yana da muhimmanci ga jama’a cewa an zabe mu ne domin mu yi wa jama’a hidima, kuma an yi mana ja-gora, duk abin da za mu yi a wannan majalisa, muna bin ka’idoji.

“Ba tsarin mutane ba ne, doka ce; Ba wai wasu mazan ne ke neman yin dabaibayi da wata mace ko kuma kowa ba, a’a, a tabbatar an mutunta dokokinmu; ta haka ne kawai za mu iya tabbatar da zaman lafiya, doka da oda.

“Haka kuma, wasu daga cikin masu sukan ma sun ce ba mu da ikon ko da dakatar da dan majalisar dattawan nan.

“Zan bar hakan a cikin tsarin shari’a, kamar yadda kotu za ta yi magana da hakan koyaushe.

“Amma a bayyane yake a kan dokokinmu kan yadda za mu iya tafiya kuma ba mu da ra’ayin cewa muna saba wa kundin tsarin mulki ko kuma wata ka’ida,” in ji shi.

Bamidele ya bukaci ‘yan Najeriya da kada su shagala da batun zargin cin zarafi, inda ya kara da cewa lamarin ya riga ya shiga kotu.

A cewarsa, yayin da majalisar dattijai ta yaba da damuwar jama’a kan lamarin, amma tana bin tsarin mulkin 1999 (kamar yadda aka gyara) da dokokinta wajen gudanar da ayyukanta.

Ya ce majalisar ba za ta dau hankali da batun ba, sai dai za ta ci gaba da mayar da hankali kan ayyukanta, domin akwai wasu muhimman batutuwa da za a gudanar da su domin amfanin kasa.

“Za mu ci gaba da hada kai a matsayinmu na gwamnati domin tabbatar da cewa al’ummar Najeriya sun samu dama wajen gudanar da ayyukanmu na dimokuradiyya.

“Muna aiki a kungiyance, a matsayin gwamnati, don tabbatar da cewa mun kawo arzikin tattalin arziki,” in ji shi.

A nasa jawabin, Akpabio, yayin da yake godewa takwarorinsa bisa amincewar da aka yi masa, ya ce majalisar dattawa ta 10 ta daure ta da manufa domin moriyar Najeriya.

Ya ce Sanata Natasha Akpoti-Uduaghan ta kunyata kasar ta hanyar karkatar da bayanan da aka yi mata a taron Inter-Parliamentary Union (IPU), inda ta ce ta bayar da labarin karya kan lamarin. (NAN) (www.nannews.ng)

KC/WAS

Edited by ‘Wale Sadeeq

Lalacewa

Daga Emmanuel Oloniruha

Abuja, Maris 10, 2025 (NAN) Dan takarar shugaban kasa na jam’iyyar Social Democratic Party (SDP) a shekarar 2023, Adewole Adebayo, ya bayyana ficewar tsohon gwamnan jihar Kaduna, Nasir el-Rufai zuwa jam’iyyar sa a matsayin abin farin ciki, yana mai cewa lokaci yayi na siyasa mai kyau.

Adebayo, yayin da yake mayar da martani game da ficewar el-Rufai daga jam’iyyar All Progressives Congress (APC) a kan kafar sa ta X, ya bayyana tsohon gwamnan a matsayin ‘mutum mai himma da wayo’.

“A madadin jiga-jigan ‘ya’yan jam’iyyar SDP da masu kishin kasa wadanda suka yi imani da Nijeriya da kuma alkawarin da ta yi na daukaka ba makawa, ina maraba da dan uwana, el-Rufa’i sosai zuwa jam’iyyarmu.

“Tare da Malam mai fafutuka kuma haziki ya shiga sahunmu, an saka wani ma’aikaci mai himma ga jama’a a cikin rundunar mu don yakar talauci da rashin tsaro.

“Yanzu ne lokacin da ya kamata mu sanya kafadun mu a bayan kokarin cika babi na 2 na kundin tsarin mulki da kuma ceto ‘yan Najeriya daga mummunan shugabanci da rashin ci gaba,” inji shi.

A cewarsa, duk masu son bin tafarkin dimokaradiyya da masu kishin kasa na gaskiya wadanda suka yi imani da tsari da gaskiya da rikon amana suna maraba da zuwa jam’iyyar SDP.

Adebayo ya bayyana SDP a matsayin jam’iyyar mai bin doka, tsarin mulki, ba maƙarƙashiya na kuɗi ko wani buri na kashin kai ba.

“Tare, bin doka, kundin tsarin mulki da kundin tsarin mulkin jam’iyyarmu, za mu iya ba da misali mai kyau na siyasa mai tsafta da da’a don yin koyi da kuma hada kan Nijeriya a kan gaba wajen ‘yantar da Afirka da al’ummomin Bakar fata.

“Siyasa ta gari tana haifar da kyakkyawan shugabanci. Kada kowa ya ƙara zama a kan shinge. Babu lokacin batawa. Kasance tare da mu a cikin Maris Again!” Tsohon dan takarar shugaban kasar ya ce. (NAN) (www.nannews.ng)

OBE/WAS

Edited by ‘Wale Sadeeq

Bincike

By Angela Atabo

Abuja, Maris 10, 2025 (NAN) An bukaci masu bincike a Najeriya da su mai da hankali kan kirkire-kirkire da kere-kere da za su biya bukatun mutanen kasa.

Dokta Umar Bindir, tsohon Darakta-Janar na Ofishin Samar da Fasaha da Ci Gaban Kasa (NOTAP) ne ya bayar da wannan umarni a wurin taro na shekara-shekara Sen. Adefemi Kila a Abuja.

A jawabin da ya gabatar a wajen taron, Bindir ya ce, abin takaici ne yadda ake gudanar da bincike-bincike a kasa da dama da ba a kebance su ba wajen magance matsalolin cikin gida.

Shi Bindir wanda tsohon sakataren gwamnatin jihar Adamawa ya fusata kan rashin shigar da kimiyya da fasaha cikin tsare-tsare cikin dabarun ci gaban kasa.

Ya ce har yanzu Najeriya ba za ta yi cikakken amfani da gudummawar da al’ummarta na kimiyya ke bayarwa ba, musamman wajen hada ci gaban da aka samu wajen samun mafita.

“Akwai buƙatar samun manufofin masu tushe waɗanda ke yin daidai da abin da ake buƙata, tare da cikakkun bayanai

“Muna buƙatar ɗaukar waɗannan hanyoyin a zahiri kuma mu aiwatar da su azaman sabbin abubuwa, ta yadda za mu iya fara ganin samfuran Najeriya, cikin ƙwarewa,” in ji shi.

Bindir ya ba da shawarar hadin gwiwa mai karfi tsakanin gwamnati, jami’o’i da masana’antu don shawo kan kalubalen.

Kamfanin Dillancin Labarai na Najeriya (NAN) ya ruwaito cewa taken taron shi ne, “Briding Nigeria’s Infrastructural Gap: Financing, Innovation and Sustainable Policys’’. (Samar da Albarkatun Kasa cikin ci gaba da kwarewa)

Ya umurci masu bincike na Najeriya, masu kirkiro da su mayar da hankali kan ayyukansu wajen magance matsalar karancin ababen more rayuwa kamar, rashin isassun hanyoyi, hanyoyin jiragen kasa, karancin wutar lantarki, da rashin ingantaccen ruwan sha wanda aka dade tsawon shekaru.

NAN ta ruwaito cewa taron ya samu halartar tsohon shugaban kasa, Gen.Yakubu Gowon, tsohon ministan yada labarai, Farfesa Jerry Gana wanda, ya yaba da gudunmawar da Kila ya bayar a fannin injiniya.

Shugabar kungiyar Injiniyoyi (NSE), Margaret Oguntala wanda Ali Rabiu ya wakilta, tsohuwar mataimakiyar shugaban NSE ta bayyana Kila a matsayin tambarin injiniya ta kara da cewa gudummawar da ya bayar ta taimaka wajen samar da wannan sana’a.

Shugaban Cibiyar Injiniyoyi ta Najeriya (NICE), Tokunbo Ajanaku, ya ce Kila ya yi aikin injiniya sama da shekaru 50 yana horar da matasa da dama tare da taimakawa wajen sauya yanayin aikin injiniya a Najeriya.

“Muna fatan aiwatar da duk kyawawan abubuwan da muka koya a wannan taron, muna fatan Najeriya za ta inganta ta dalilin wannan taron,” in ji shi.

A martanin da ya mayar, mai bikin ya godewa ‘yan uwa da abokan arziki da abokan aikin sa bisa shirya taron don karrama shi. (NAN) ( www.nannewse.ng )

ATAB/ROT

========

Rotimi Ijikanmi ne ya gyara shi