All posts by Habibu Harisu

Uncategorized

Sabunta Fata: Gwamnatin Yarayya ta horar da masu kafafen yada labarai 300 a Sokoto

Sabunta Fata: Gwamnatin Yarayya ta horar da masu kafafen yada labarai 300 a Sokoto

Horowa

Daga Muhammad Nasiru

Sokoto, Aug. 5, 2025 (NAN) Gwamnatin Tarayya ta horas da masu kafafen yada labarai akalla 300 don bunkasa karfinsu wajen tallata ajandar sabunta bege na Shugaba Bola Tinubu a jihar Sakkwato.

Karamin ministan ayyuka, Alhaji Bello Goronyo, ya ce shirin ya samo asali ne daga jajircewa da kai da kawowa jam’iyyar APC ta gaskiya.

Goronyo ya yi magana ne a cikin shirin inganta iya aiki na kwana daya a ranar Litinin.

“Wannan shirin wani bangare ne na sadaukarwar da muka yi na inganta ajandar sabunta begen shugaban kasa tare da bayyana irin nasarorin da Gwamna Ahmed Aliyu na Jihar Sakkwato ya samu,” inji shi.

Goronyo ya ce masu tasiri a shafukan sada zumunta sun taka muhimmiyar rawa wajen tsara maganganun jama’a, ta hanyar inganta ko kuma gurbata dabi’un dimokradiyya.

“Mun ga bukatar hada su tare da hada su da ma’ana.

“Manufar ita ce ƙarfafa sahihan rahotanni, guje wa bayanan da ba daidai ba, da kuma tabbatar da bincika abubuwan da ke cikin su,” in ji shi.

Ministan ya jaddada cewa gwamnatin da Tinubu ya jagoranta ta samu nasarori a bayyane kuma tabbatattu a bangarori daban-daban da suka hada da samar da ababen more rayuwa, noma, tsaro, kiwon lafiya, bunkasa hanyoyi, da kuma karfafa matasa.

Ya kuma bukaci mahalarta taron da su yi amfani da wannan horon domin kara kaimi da kuma aiwatar da ayyukan gwamnatin da APC ke jagoranta.

Wakilin Gwamna Ahmad Aliyu a wajen taron, mataimakinsa Idris Gobir ya yabawa ministan bisa hangen nesa da kuma himma.

Gobir ya bayyana daukar matakin a matsayin wani muhimmin mataki na karfafa dabi’un dimokuradiyya da kuma sa kaimi ga gwamnati ga al’umma.

Ya kuma tabbatar wa da mahalarta taron gwamnatin jihar Sakkwato a shirye suke su hada kai da masu fada a ji a kafafen yada labarai wajen ciyar da gwamnati gaba a kan ajandar wayar da kan jama’a. (NAN) (www.nannews.ng)

BMN/EEI/BRM
===============

Edited by Esenvosa Izah/Bashir Rabe Mani

FG ta sake tabbatar da tsaftataccen iskar gas ta girki
Uncategorized

FG ta sake tabbatar da tsaftataccen iskar gas ta girki

FG ta sake tabbatar da tsaftataccen iskar gas ta girki

FG ta sake tabbatar da tsaftataccen iskar gas ta girki

 

 

Gas

 

Daga Yunusa Yusuf

Legas, Aug. 4, 2025 (NAN) Dokta Ekperikpe Ekpo, Karamin Ministan Albarkatun Man Fetur (Gas), ya sake nanata shirin fadada amfani da iskar gas mai tsafta a yankunan karkarar Najeriya.

Ekpo ya bayyana haka ne a ranar Litinin a Legas yayin bude taron kasa da kasa na shekara-shekara na Najeriya karo na 48 (NAICE) 2025.

Taron mai taken: ‘Gina Makomar Makamashi Mai Dorewa: Yin Amfani da Fasaha, Sarkar Bayarwa, Albarkatun Dan Adam, Manufofi.’

Ya ce shirin gwamnati na shiga da karuwar na LPG zai rarraba silinda a duk fadin kasar, tare da karfafawa mata da matasa don inganta dafa abinci mai tsafta a yankunan karkara.

Ekpo ya sake jaddada kudirin gwamnati na mikawa gidaje miliyan biya gas girki mai tsafta nan da shekarar 2030.

“Mun fadada samar da iskar gas ga masana’antu, muna ba da fifiko ga cibiyoyin masana’antu, samar da wutar lantarki, da hanyoyin masana’antu,” in ji shi.

Ya ba da tabbacin cewa duk masu amfani iskar gas a halin yanzu suna samun adadin da ake buƙata don ayyukan masana’antar su.

Ekpo ya kuma bayyana nasarorin da aka samu da ayyukan da ake ci gaba da gudanarwa, ciki har da bunkasar zuba jari a ayyukan samar da iskar gas kamar bututun OB3 da AKK.

Ya jera ayyukan iskar gas na zamani kamar kananan-LNG da tashoshi na CNG, da nufin bunkasa isa ga nisan mil na karshe da tattalin arzikin cikin gida.

Hakanan ana samun sauƙin samar da ayyukan yi ta hanyar haɗin gwiwar jama’a da masu zaman kansu a cikin gine-gine, dabaru, da dillalai a cikin sarkar darajar iskar gas.

Ekpo ya yabawa hukumar ta NAICE bisa samun sauyi a fagen tattaunawa ta fasaha da bunkasa manufofin makamashi a Najeriya.

Ya ce taken ya yi daidai da yunkurin gwamnati na samar da dauwamammen ci gaba, mai hadewa, da kuma shirin samar da makamashi a nan gaba.

Ekpo ya ce “Muna kan wani muhimmin lokaci a canjin makamashi na duniya.”

Ya jaddada ƙalubalen daidaita manufofin tsaro da yanayi, musamman ga ƙasashe kamar Najeriya.

“Yana kira ga ƙirƙira, manufa, da dabarun zuba jari,” in ji shi.

Ekpo ya yabawa yadda shugaba Bola Tinubu ya mayar da hankali kan iskar gas a matsayin jigon dabarun sauya makamashin Najeriya.

Ya ce ‘Daga iskar Gas zuwa wadata’ na nuni da irin burin da kasa ke da shi na samar da masana’antu mai amfani da iskar gas da samar da ayyukan yi.

Ya kara da cewa iskar gas zai kuma kara samar da tsaftataccen makamashi mai araha a fadin kasar.

Ekpo ya lura cewa Dokar Masana’antar Man Fetur (PIA) ta samar da ingantaccen tsari da tushe na kasafin kuɗi don ci gaba.

Gwamnati, in ji shi, tana kuma samar da farashin kasuwa, haɓaka zurfin ruwa, da wajibcin wadata cikin gida.

Ya nanata cewa hadin gwiwa na da matukar muhimmanci wajen cimma burin Najeriya na makamashi da makoma mai dorewa.

“Gwamnati ita kadai ba za ta iya yin wannan ba, muna bukatar kwararru, kamfanoni masu zaman kansu, kirkiro sabbin matasa, da hadin gwiwar duniya,” in ji shi.

Ya yabawa kungiyar Injiniyoyi na Man Fetur (SPE) Nigeria Council bisa ci gaba da wannan dandali na NAICE.

“Ayyukan ku shine tsara makomar masana’antar makamashi da kuma al’ummarmu,” in ji Ekpo.

Ya bukace su da su ci gaba da musayar ilimi, da sanin iyakoki, da samar da mafita mai amfani.

Ya kara da cewa, “tare, za mu iya gina makomar makamashi mai amfani da iskar gas na hada kai, wadata, da dorewa.”

A nasa jawabin, gwamnan Legas, Mista Babajide Sanwo-Olu, ya bayyana taken taron a matsayin wanda ya dace da kuma sa ido.

Mista Abiodun Ogunleye, Kwamishinan Makamashi da Ma’adanai na Jihar Legas ya wakilce shi.

Sanwo-Olu ya yarda cewa yayin da mai da iskar gas ke zama mabuɗi, dole ne nan gaba ta kasance mai dorewa kuma ta kasance mai dogaro da sabbin abubuwa.

Ya ce Legas na inganta makamashi mai tsafta, da saka hannun jari a jarin dan Adam, da inganta ababen more rayuwa don ayyukan sama da kasa.

Ya sake jaddada goyon bayan jihar kan hada-hadar samar da makamashi mai dorewa da kuma kula da muhalli.

Gwamnan ya godewa SPE Nigeria Council bisa zabar Legas don karbar bakuncin taron.

“Muna alfahari da goyon bayan wannan tattaunawa mai ci gaba kuma muna maraba da sakamakonta mai kawo sauyi,” in ji shi.

Sanwo-Olu ya kuma lura da kokarin da jihar ke yi na samar da yanayi mai kyau ga masu zuba jari ga masana’antar mai da iskar gas.

Ya ba da misali da yankin Free Zone na Lekki da tashar ruwa mai zurfi a matsayin dabarun sarrafa man fetur da samar da hanyoyin samar da kayayyaki.

Ya ambaci manufar samar da wutar lantarki ta Legas da hadin gwiwar kamfanoni masu zaman kansu don inganta hanyoyin samar da makamashi mai tsafta.

“Wadannan matakan suna taimakawa wajen cike gibin samun makamashi da kuma bunkasa ci gaban zamantakewa da tattalin arziki,” in ji shi.

Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya NAN ya ruwaito cewa taron ya samu halartar mahalarta kusan 2,000 da kuma masu baje koli 70. (NAN) (www.nannews.ng)

YO/DE/KTO
========

Dorcas Jonah/Kamal Tayo Oropo ne ya gyara

Gas
Uncategorized

INEC ta yi kira ga masu kada kuri’a su ki yin rajista sau biyu

INEC ta yi kira ga masu kada kuri’a su ki yin rajista sau biyu
Rajista
By Shedrack Frank
Yenagoa, Aug. 4, 2025 (NAN) Mallam Isah Ehimeakhe, Kwamishinan Zabe na INEC a Bayelsa a ranar Litinin ya roki jama’a da kada su yi rajista sau biyu saboda laifi ne a karkashin doka.
Ehimeakhe, wanda ya sake nanata hakan yayin da yake zantawa da manema labarai a Yenagoa, ya ce yawan rajistar na iya jawo tarar ko dauri kamar yadda aka tanada a sashe na 114 (b) na dokar zabe ta 2022.
Ya yi gargadin cewa an tsara na’urar tantancewa ta hukumar ta Automated Biometric Identification System (ABIS) don gano masu rajista da yawa da kuma nuna mutanen da suka yi yunkurin yin rajista fiye da sau daya.
Ya ce: “Da zarar an ba ku PVC ko kuma a baya an kammala rajistar, ba za ku sake yin rajista ba, ƙoƙarin yin hakan ya ninka rajistar, wanda hakan laifi ne da doka ta tanada.
“Musamman, sashe na 114 (b) na dokar zabe ta 2022 ya haramta yin rajista sau biyu. Hukunce-hukuncen sun hada da tara, dauri ko duka biyun.
“Yin rajistar masu kada kuri’a ba wai kawai hakki ba ne, hatta kuma hakki ne na kowane dan Najeriya da ya cancanta.
“Babu wani mutum da zai iya kada kuri’a a zabe sai dai idan an yi masa rajistar da ya kamata, muna rokon duk ‘yan Najeriya da suka kai shekaru 18 kuma ba su yi rajista ba tukuna,” in ji shi.
A cewarsa, INEC na ci gaba da jajircewa wajen kare hakkin duk wani dan Najeriya da ya cancanci kada kuri’a, babu wani dan kasa da ya cancanci yin rajista da zabe.
Ya bada tabbacin cewa jami’an tsaro da sauran abokan hulda sun kasance a kasa domin tabbatar da yin rajistar da ba gaskiya ba ne. (NAN) (www.nannews.ng)
FS/JI
Joe Idika ne ya gyara
Uncategorized

Kungiyoyin sun bukaci a samar da jihar Gobir, ‘yan sandan jiha, da daga matsayin sarakunan gargajiya

Kungiyoyin sun bukaci a samar da jihar Gobir, ‘yan sandan jiha, da daga matsayin sarakunan gargajiya
Gyara
Daga Habibu Harisu
Sokoto, Yuli 25, 2025 (NAN) Gamayyar kungiyoyin ’yan asalin Jihar Sakkwato, a ranar Juma’a, sun yi kira da a samar da Jihar Gobir daga Jihar Sakkwato ta yanzu, da ‘yan sandan Jihar tare da samar da ayyukan yi da cikin tsarin mulki ga sarakunan gargajiya.
Da yake jawabi ga manema labarai, tsohon dan majalisar wakilai, Dokta Balarabe Shehu-Kakale, ya ce kungiyoyin sun shirya wasu takardu 16 da za su gabatar a taron jin ra’ayin jama’a da ke ci gaba da shiryawa da kwamitocin duba kundin tsarin mulkin majalisar dokokin kasar.
Shehu-Kakale ya ce bukatun sun hada da kafa kananan hukumomin Shuni da Danchadi daga kananan hukumomin Dange-Shuni da Bodinga, samar da kujerun majalisar jiha da mazabar tarayya mai raba karamar hukumar Bodinga kadai da mazabar tarayya ta Dange-Shuni/Tureta/Bodinga.
Wasu kuma sun hada da canza sunan wasu kananan hukumomin domin nuna al’adun gargajiya na jahohi, da samar da cikakken ‘yancin cin gashin kai ga kananan hukumomi, majalisun jihohi, watsa sakamakon zabe ta hanyar lantarki da kuma sauye-sauyen hukumar zabe ta kasa (INEC).
Shehu-Kakale ya ce sanarwar ta kuma kunshi soke sashe na 18 na kundin tsarin mulkin kasar na 1999 domin tilasta wa yaran da suka isa makaranta ya zama tilas a koyar da sana’o’in hannu baya ga ilimin boko a matsayin muhimman hakkokin bil’adama ga ‘yan kasa.
A cewarsa, kungiyar ta yi shawarwari da dalibai da kungiyoyin ilimi, kungiyoyin al’umma, kungiyoyin farar hula, wakilan jahohi da na majalisa, ‘yan siyasa da jami’an gwamnati.
Shi ma da yake nasa jawabin Farfesa Mu’azu Shamaki, ya jaddada cewa jihar Gobir da za a kafa ta kunshi kananan hukumomi takwas da suka fito daga yankunan gabashin jihar Sakkwato Wanda ke da ma’adanai da ma’aikata masu yawa.
Shamaki, daga Sashen Kimiyyar taswira na Jami’ar Usmanu Danfodiyo da ke Sakkwato kuma Sakatare na Kungiyar Raya Gobir, ya ce yankin Gobir da ake shirin yi ya kai mutum miliyan uku da rabi daga cikin mutane miliyan shida da ke jihar Sakkwato.
Ya bayyana cewa Goronyo, Lugu da sauran manyan madatsun ruwa a yankin suke bayan kogin Bunsuru da sauran wadanda suka dace da noman rani da sauran bukatu na tattalin arziki.
Ya kara da cewa Masarautar Gobir tana da tarihi da ya samo asali tun kafin Jihadin Shehu Danfodiyo, tare da sauran fa’idojin tattalin arziki don karuwar kudaden shiga da ci gaba.
Shamaki ya ce yankin ya fuskanci rashin kula da cewa sama da shekaru 10 ana fama da rashin wutar lantarki a wasu wuraren da kuma kalubalen tsaro, yana mai jaddada cewa idan aka kafa jihar Gobir gwamnati za ta kara kusanta da jama’a.
Alhaji Garba Shehu, na kungiyar Usmanu Danfodiyo Muhajirun, ya ce samar da jihohi zai kara bude wa jama’a damammaki da kuma kara himma wajen tabbatar da muhalli, ba tare da kowane irin kalubale ba.
Kamfanin Dillancin Labarai na Najeriya ya ruwaito cewa, Malam Musa Sabo, shugaban kungiyar Shuni, mambobin kungiyar Lafiya Sak, tare da wasu kungiyoyin sun halarci taron manema labarai. (NAN) (www.nannews.ng)
HMH/BRM
==========
Edited by Bashir Rabe Mani
Uncategorized

Hukumar NAFDAC ta lalata tramadol 491,000 da aka kama a Kano

Hukumar NAFDAC ta lalata tramadol 491,000 da aka kama a Kano

Lalacewa

By Ramatu Garba

Kano, Yuli 23, 2025 (NAN) Hukumar kula da ingancin abinci da magunguna ta kasa (NAFDAC) a ranar Laraba ta lalata kwayar Tramadol 225mg 491,000 da aka kama a Kano domin kare lafiyar al’umma a Najeriya.

Dokta Martins Iluyomade, Daraktan bincike da tabbatar da doka a NAFDAC, shine ya jagoranci lalata a madadin Darakta Janar na NAFDAC, Farfesa Mojisola Adeyeye.

Adeyeye ya ce Hukumar Kwastam ta Najeriya (NCS), Rundunar Kano/Jigawa ce ta kama kayan a lokacin da wasu marasa gaskiya suka yi yunkurin shigo da shi Najeriya.

“A ranar 28 ga Mayu, 2025, NCS, karkashin jagorancin Kwanturola Dalhatu Abubakar, ta yi nasarar kama kayan,” in ji ta.

A cewarta, kayan masu kunshe da nadi 491 kwatankwacin kwayoyi 491,000, ‘yan fasa kwaurin sun yi watsi da su bayan da jami’an kwastam suka mamaye su.

Ta ce: “Ki manin kudin wannan kaya ya kai Naira miliyan N91, Wannan aiki ya nuna kyakkyawan hadin gwiwa tsakanin hukumomin da nufin dakile matsalar fataucin miyagun kwayoyi a Najeriya,” in ji ta.

Ta kara da cewa hukumar ta jajirce wajen ganin ta kare lafiyar ‘yan Najeriya, sannan ta bukaci jama’a da su kai rahoton duk wani shakku kan ayyukan miyagun kwayoyi ga hukumar ta NAFDAC domin daukar mataki cikin gaggawa.

Shugaban hukumar NCS mai kula da yankin Kano/Jigawa Dalhatu Abubakar, wanda ya samu wakilcin Yusuf Idris, mataimakin konturola, ya ce an kama Tramadol ne a kan iyakar Mai Gatari a lokacin da ya taho daga Jamhuriyar Nijar. (NAN)( www.nannews.ng )

RG/MNA

Maureen Atuonwu ta gyara

Uncategorized

MACBAN ta nemi haɗinkai, juriya cikin shirin noma, aikin gona a kasa

MACBAN ta nemi haɗinkai, juriyar yanayi cikin shirin noma, aikin gona a kasa
Yanayi
Daga Salisu Sani-Idris
Abuja, Yuli 23, 2025 (NAN) Kungiyar Miyetti Allah Masu Kiyon Shanu a Nijeriya (MACBAN) ta yi kira ga Gwamnatin Tarayya da ta hada dabarun jure yanayi cikin tsarin kiwo da kuma shirin noma na kasa.
Sakataren kungiyar ta kasa, Malam Bello Gotomo, ne ya yi wannan kiran a ranar Laraba cikin wata sanarwa da ya fitar a karshen taron majalisar zartarwa ta kasa da aka gudanar a Abuja.
Gotomo ya yi tsokaci kan yadda sauyin yanayi ke kara tabarbarewar noman dabbobi, inda ya ce yawaitar fari, ambaliya, asarar wuraren kiwo, da yanayi maras kyau na lalata rayuwar makiyaya.
Ya ce a yayin taron EXCO da ta kammala kwanan nan, kungiyar ta amince da karuwar gwamnatocin jihohin da suka kafa ma’aikatun kiwo.
Gotomo ya bayyana wannan ci gaban a matsayin jajircewa kuma abin a yaba masa wajen kawo sauyi a harkar kiwo a Najeriya.
Ya yabawa kwamitin da shugaban kasa ya kafa kan gyara harkokin kiwo, wanda kwazonsa da shawarwarinsa suka taka rawar gani wajen zaburar da wadannan tsare-tsare a matakin jiha.
Gotomo ya bada tabbacin cewa MACBAN za ta hada kai da ma’aikatu da duk masu ruwa da tsaki domin tabbatar da ci gaban kiwo a kasar nan.
Sai dai ya ce hukumar ta nuna matukar damuwa kan yadda ake ci gaba da mayar da wuraren kiwo da aka kebe zuwa wasu filayen kiwo ba tare da sanin al’ummar makiyaya ba.
Gotomo ya kara da cewa, ” Kungiya ta lura cewa irin wadannan ayyuka na kara mayar da al’ummomin makiyaya saniyar ware kuma za su iya haifar da rigingimu a nan gaba idan ba a magance su ta hanyar hada-hadar amfani da fili ba.”
Dangane da batun tsaron kasa kuwa, ya ce MACBAN ta sake jaddada aniyarsa na tallafa wa hukumomin tsaro a aikinsu na wanzar da zaman lafiya a fadin kasar nan.
” Majalisar, duk da haka, ta yi taka-tsan-tsan game da kafawa da karfafawa wasu mutane da ba na Gwamnati ba a matsayin masu dauke da makaman tsaro.
“Irin wadannan hukumomi sukan kara ta’azzara rashin tsaro da kuma haifar da cin zarafi musamman a yankunan karkara,” in ji Gotomo.
Sai dai ya nuna matukar godiya ga shugaban kasa Bola Tinubu kan kokarin da yake yi na magance matsalar rashin tsaro a kasar nan.
Gotomo, wanda ya yaba da damuwar musamman da Tinubu ya yi da kuma shirye-shiryen da suka yi na maido da zaman lafiya a Binuwai, ya yi alkawarin baiwa kungiyar cikakken goyon baya ga kokarin samar da zaman lafiya.
Ya ce, “Kungiyar ta yi Allah-wadai da yawaitar kashe-kashen rashin hankali a jihar Filato tare da nuna matukar damuwarsu kan tabarbarewar tsaro a yankin.
“Majalisar ta gano wasu muhimman abubuwa da ke kawo cikas ga zaman lafiya a Filato, da suka hada da hijirar da sauyin yanayi ya jawo, da yawaitar makamai, da raunana jami’an tsaro, da kuma rashin adalci na kashe-kashen da aka yi a baya.”
Gotomo ya yi kira ga dukkan bangarorin da su rungumi tattaunawa tare da yin kira ga gwamnatocin tarayya da na jiha da su tabbatar da adalci da bin doka da oda a matsayin tushen samar da zaman lafiya mai dorewa.
Sakataren na kasa ya bayyana cewa hukumar ta amince da fara aikin tattara bayanai a fadin kasar nan da kuma rajistar biometric na dukkan mambobin kungiyar ta MACBAN.
A cewar Gotomo, shirin na da nufin inganta ƙungiyoyin cikin gida, da tabbatar da tantance membobi yadda ya kamata, da tallafawa ƙoƙarin tabbatar da doka, da kuma ba da gudummawa ga babban tsarin tsaron ƙasar.
“An kammala taron ne da kuduri mai karfi na hada kai da masu ruwa da tsaki wajen samar da zaman lafiya, da kyautata jin dadin makiyaya, da mayar da harkar kiwo a Najeriya zuwa tsarin tafiyar da tattalin arziki na zamani, mai inganci da zaman lafiya,” inji shi. (NAN) (www.nannrws.ng)
SSI/BRM
==========
Edited by Bashir Rabe Mani
Uncategorized

Manoman Saudiyya sun yaba da fasahar noma a Jigawa 

Manoman Saudiyya sun yaba da fasahar noma a Jigawa 

Agric

Aisha Ahmed 

Dutse, Yuli 23, 2025 (NAN) Kamfanin noma na Saudiyya, Al-Yaseen Agricultural Company, ya yabawa fasahar noma a jihar Jigawa tare da yin alkawarin hada kai da kokarin jihar.

Hakan na kunshe ne a cikin wata sanarwa mai dauke da sa hannun babban sakataren yada labaran gwamnan, Mista Hamisu Gumel, wanda aka rabawa manema labarai a ranar Laraba. 

Ya ce shugaban kungiyar Dr Shuaibu Abubakar ya yabawa kungiyar a lokacin da kungiyar ta kai ziyarar ban girma ga gwamna Umar Namadi a gidan gwamnati dake Dutse.

Sanarwar ta ce kokarin da jihar Jigawa ke yi a fannin noma bai yi irinsa ba a Najeriya, kuma ta bayyana gamsuwarta da irin ci gaban da suka samu a yayin ziyarar aiki.

“Mun shaida irin kokarin da gwamnatin Jigawa ta yi na bunkasa noma ta hanyar fasaha, kokarin da ba mu taba ganin irinsa ba a wata jiha a Najeriya.

“A yayin ziyarar gani da ido da muka kai, mun lura da irin sadaukarwar da manoma ke yi a fadin jihar nan, mun yi hulda da su kai tsaye kuma sun bayyana goyon bayan gwamnati, inji ta.

Ta ruwaito Dr Abubakar yana bada tabbacin cewa Al-Yaseen a shirye take ta tallafawa shirin injiniyoyi na Jigawa da kuma taimakawa wajen cimma cikakken burinta na kawo sauyi a harkar noma.

Har ila yau, an ruwaito Gwamna Namadi na cewa gwamnatinsa ta himmatu wajen kawo sauyi ga fannin noma a jihar baki daya.

Namadi ya bayyana cewa noma ya kasance kashin bayan tattalin arzikin jihar Jigawa, inda ya ce yana daukar aiki tsakanin kashi 85 zuwa kashi 90 cikin 100 na al’ummarta kuma ya ba da kashi 46 cikin 100 na GDPn jihar.

“Muna da kasa, muna da dukkan albarkatun da ake bukata domin noma a jihar Jigawa kuma da kwarewar ku a fannin noma, ina da tabbacin za mu hada kai domin cimma burinmu,” inji shi.

Sanarwar ta ci gaba da cewa, Namadi ya zayyana matakan da aka dauka wajen cimma hanyoyin noma kamar fadada ban ruwa, inganta rarraba iri, horar da noman noma da kuma hada-hadar ma’aikata sama da 1,700.

Har ila yau, an ruwaito Gwamna Namadi na cewa a halin yanzu gwamnati na sake gyara madatsun ruwa guda 10 a fadin jihar tare da bude dubban kadada na noma.(NAN)(www.nannews.ng)

AAA/YEN

======
Mark Longyen ne ya gyara shi

Uncategorized

Katsina ta mayar da ‘yan mata 42,781 makaranta ta hanyar shirin AGILE

Katsina ta mayar da ‘yan mata 42,781 makaranta ta hanyar shirin AGILE

‘Yan mata

Daga Abbas Bamalli

08032970758

Katsina, Yuli 23, 2025 (NAN) Akalla ‘yan mata 42, 781 ne gwamnatin jihar Katsina ta mayar da su makaranta, ta hanyar shirin ‘yan mata masu tasowa don koyon karatu da karfafawa (AGILE).

Dokta Mustapha Shehu, Ko’odinetan AGILE a jihar ne ya bayyana hakan a taron wayar da kan al’umma na kwana daya da aka gudanar a Katsina ranar Talata.

Yakuwar na da taken “Ƙarfafa Tallafin Al’umma don Ilimin ‘Yan mata ta hanyar Tallafin Kuɗi (CCT)”.

Shehun ya bayyana cewa an samu nasarar ne cikin kimanin shekaru biyar, tun da aka fara aikin a jihar.

Ya kara da cewa a cikin wannan lokaci, ta hanyar rukunin farko, na biyu da na uku, aikin ya inganta tattalin arzikin gidaje kusan 115,568.

Ya bayyana cewa bayar da tallafin ga iyaye kasa da 48, 000 da ‘yan mata 43,000 ta hanyar tallafin karatu ya fara ne a rukuni hudu na shirin.

A cewar kodinetan, makasudin taron shi ne wayar da kan jama’a domin su kara sanin bangaren CCT na shirin da yanayinsa da kalubalen da ke fuskanta.

“Taron da nufin tattaunawa, musayar ra’ayi da shawarwari, ta yadda za a inganta shirin. Tuni muna da cibiyoyin korafe-korafe a fadin jihar.”

Ya kara da cewa, a yanzu haka an samu katinan ATM sama da 2,900 da aka yiwa rijistar tallafin CCT, inda ya nuna cewa mutane sun kasa karban su saboda ba su ne suka ci gajiyar kudin ba.

“Lokacin da muke yiwa daliban firamare shida rajista, muna fatan za su koma kananan sakandare, daya daga cikin makarantun da suka ci gajiyar shirin ta yanke shawarar shigar da yaran firamare biyar.

“A karshen wa’adin, mun ziyarci makarantar sakandare inda ake sa ran yaran za su wuce, ba mu same su ba, amma da muka dawo makarantar firamare, mun gansu a firamare shida,” in ji shi.

Shehu ya bayyana cewa an bullo da AGILE ne a Katsina bayan wani bincike da aka gudanar a shekarar 2019, da 2020, wanda ya nuna cewa kashi 53 na daliban firamare ba sa komawa karamar sakandare.

Ya kara da cewa binciken ya nuna cewa kashi 43 cikin 100 ba sa wucewa daga zuwa babbar sakandire, kuma yawancinsu ‘yan mata ne.

“Binciken ya kuma nuna cewa rashin isassun makarantu na daya daga cikin abubuwan da ke haifar da hakan, domin a wasu wuraren yara kan yi tafiyar kilomita 10 don zuwa makaranta.

“Tsarin mulkin Najeriya ya ce daliban firamare kada su yi tafiyar kilomita biyar kafin su je makaranta, yayin da yaran sakandare kuma ba za su yi tafiyar kilomita bakwai ba.

“Rahoton ya kuma nuna cewa yawancin makarantun da ake da su sun lalace, sannan kuma talauci ya taimaka wajen rashin samun sauyi,” in ji shi.

Ko’odinetan CCT na aikin, Dokta Kubrah Muhammad, ta ce aikin da bankin duniya ya taimaka ya mayar da hankali ne kan inganta guraben karatun sakandare ga ‘yan mata masu tasowa a jihohin da aka yi niyya.

A cewarta, shirin na da nufin kara wa ‘ya’ya mata rijista, darewa da kuma kammala karatun sakandare, tare da kara musu kwarin gwiwa da dabarun rayuwa.

Ta kara da cewa muhimman abubuwan da suka shafi aikin sune, inganta kayayyakin makarantu, gyara ajujuwa da samar da wuraren koyo lafiya.

Muhammad ta kuma ce aikin yana bayar da tallafin kudi, bayar da tallafin karatu da CCT ga ‘yan matan da suka cancanta da iyalansu. (NAN) (www.nannews.ng)

AABS/DCO

====

Deborah Coker ne ya gyara shi

Uncategorized

Manoman Bauchi sun koka kan tsadar takin zamani

Manoman Bauchi sun koka kan tsadar takin zamani

Taki

By Ahmed Kaigama

Bauchi, Yuli 23, 2025 (NAN) Wasu manoma a Bauchi sun nuna damuwa kan tsadar takin zamani a lokacin noman bana. 

Sun ce lamarin ya tilasta wa galibin manoma barin noman masara da shinkafa zuwa amfanin gona da ke bukatar taki kadan ko kuma ba a bukata.

Wani bangare na manoman, wanda su ka yi magana a wata tattaunawa daban-daban da Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya NAN, a Bauchi, sun yi kira da a dauki kwararan matakai don kare kai daga matsalar karancin abinci a kasar. 

Binciken da NAN ta gudanar a kasuwannin Bauchi ta tsakiya da kuma kasuwannin Muda Lawal ya nuna cewa farashin taki ya tashi da kusan kashi 15 cikin dari tun lokacin da aka fara noman shinkafa. 

An sayar da buhun taki mai nauyin kilo 50 na takin NPK tsakanin Naira 30,000 zuwa Naira 60,000 sabanin Naira 23,000 da N50,000, a farkon lokacin noman.

An sayar da tambarin Urea tsakanin N47,000 zuwa N50,000, sabanin tsohon farashinsa na N35,000, ya danganta da ingancinsa.

Mista Audu Simon, wani manomin masara, ya ce galibin manoma sun zabi noman amfanin gona da ke bukatar taki kadan ko kadan kamar gero, dawa, waken soya, gyada da wake. 

Ya ce yanzu ba a iya noman shinkafa da masara saboda tsadar taki.

“Mun sayar da nomanmu a asara a kakar da ta gabata, kuma ba za mu iya biyan farashin taki a yanzu,” in ji shi

Hajiya Marka Abass, mai magana da yawun kungiyar mata masu kananan sana’o’in noma ta Najeriya (SWOFON) ta bayyana cewa, wannan lamari ya tilastawa yawancin mata manoma yin watsi da noman masara da shinkafa tare da rungumar noman kayan lambu.

Ta kuma danganta hauhawar farashin taki da rashin samunsa duk da irin matakan da gwamnatocin jihohi da na tarayya suka dauka. 

Har ila yau, Usman Umar, mamba a kungiyar manoma ta Najeriya (AFAN), ya bayar da shawarar daukar matakan da suka dace don daidaita farashin taki a kasar.

 “Muna bukatar shiga tsakani cikin gaggawa, idan aka ci gaba da hakan, tasirinsa kan tsaron abinci na kasa zai yi tsanani.” Yace.

Dakta Aliyu Gital, kwamishinan noma da samar da abinci, ya ce kamfanin hada takin zamani na Bauchi ya kara karfin nomansa, domin biyan bukatu da ake samu da kuma bunkasa hanyoyin da manoma ke samun kayayyakin. (NAN) (www.nannews.ng)

MAK/BEKL/ RSA

========

Edited by Abdulfatai Beki

 

 

Uncategorized

Fadar Shugaban Kasa ta caccaki ADC kan sukar da ta yi wa jana’izar Buhari

Fadar Shugaban Kasa ta caccaki ADC kan sukar da ta yi wa jana’izar Buhari

Jana’izar
Muhyideen Jimoh
Abuja, 19 ga Yuli, 2025 (NAN) Fadar shugaban kasa ta soki jam’iyyar African Democratic Congress (ADC) kan sukar da ta yi kan binne tsohon shugaban kasa Muhammadu Buhari.

A wata sanarwa mai karfi da ta fitar a Abuja, Sunday Dare, mai baiwa shugaban kasa shawara kan harkokin yada labarai, ya bayyana sukar ADC a matsayin “mai son rai, rashin gaskiya da kuma neman siyasa.”

“Bayan haka daga jam’iyyar African Democratic Congress (ADC) game da binne tsohon shugaban kasa Buhari a jihar ba komai ba ne illa kawai motsa jiki na fusata.

” Wannan ba shi ne karon farko da ADC ba, a cikin ban tausayi, yunƙurin sake ƙirƙira, ta kunyata kanta da zargi mai zurfi, neman kulawa da kuma bita ga manema labarai,” in ji Dare.

ADC ta zargi gwamnatin Tinubu da sanya siyasa a mutuwar Buhari, ikirarin da fadar shugaban kasa ta yi da kakkausar murya.

Ya kara da cewa ADC, ba gwamnati ba ce, ita ce ke neman tafiyar da siyasar Buhari. A cewarsa a fili: ADC ce ke amfani da mutuwar Buhari don neman siyasa, ba wannan gwamnatin ba.

“Sun zabi yin rawa a kan kabarinsa domin rashin dacewa.
‎ “
Dura a kabari da Atiku da El-Rufa’i suka yi a Daura, sun yi ta kade-kade da wake-wake na neman yin siyasa tun daga lokacin da aka yi bikin, har zuwa wannan sanarwar da aka yi na wulakanci, jam’iyyar ADC ta nuna ba ta da kunya.
“
Domin a fayyace, gwamnatin Shugaba Tinubu ba ta yanke kauna ko neman rinjayen mutane,” in ji Dare.

Ya nanata cewa jana’izar Buhari ta kasance cikin mutunci, daraja, kuma ya ja hankalin kasa da duniya baki daya.

Dare ya kara da cewa ” Ya kuma bayyana muhimman nasarorin da shugaba Tinubu ya samu, da suka hada da farfado da tattalin arziki da samar da ababen more rayuwa. 

Manyan cibiyoyi da aka lissafa sun haɗa da daidaiton kuɗi, ƙara yawan man fetur, da kuma farfado da kuɗin jihohi ta hanyar ingantaccen rabon FAAC.

An kuma bayyana cewa: “Waɗannan ba maganganun manema labarai ba ne. Waɗannan sakamako ne na zahiri, masu aunawa, kuma masu gudana.

“Wato shugabancin me jam’iyyar ADC ta baiwa ‘yan Najeriya fiye da kururuwa mai tsarki?”

Ya yi tambaya kan dacewar jam’iyyar ADC, yana mai bayyana ta a matsayin jam’iyyar da ke cike da rikice-rikice na cikin gida da rudanin shari’a.

Dare ya sake jaddada kudirin gwamnatin na ajandar sabunta bege, tare da kin mutunta abin da ya kira ‘yan siyasa.

Ya bukaci ‘yan Najeriya da su yi watsi da abin da ya kira hayaniyar da ke fitowa daga jam’iyyar da ke haki. (NAN)(www.nannews.ng)
‎MUYI/OJO
==========
Edited by Mufutau Ojo