Category Uncategorized

Kwararru na neman goyon bayan masu ruwa da tsaki don dakile karkacewar jirgin kasa
Uncategorized

Kwararru na neman goyon bayan masu ruwa da tsaki don dakile karkacewar jirgin kasa

Kwararru na neman goyon bayan masu ruwa da tsaki don dakile karkacewar jirgin kasa

Kwararru na neman goyon bayan masu ruwa da tsaki don dakile karkacewar jirgin kasa

Goyon Baya
Daga Vivian Emoni
Abuja, Satumba 18, 2025 (NAN) Farfesa Umar Katsayal, Mataimakin Shugaban Jami’ar Sufuri ta Tarayya da ke Daura,
Jihar Katsina, ya yi kira da a kara yin hadin gwiwa a tsakanin masu ruwa da tsaki domin magance matsalar tabarbarewar jiragen
kasa da sauran kalubalen da ke addabar hanyar jirgin kasa a Najeriya.

Katsayal ya yi wannan kiran ne a wata tattaunawa da ya yi da Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya (NAN) a Abuja.

Ya ce irin wannan hadin gwiwa zai inganta fannin da kuma bayar da gudummawa sosai ga ci gaban tattalin arzikin kasar.

A cewarsa, ana iya magance matsalar tabarbarewar jiragen kasa ta hanyar kula da tituna, jiragen kasa, da kayan aiki akai-akai.

Ya jaddada bukatar tsaurara matakan tsaro da samar da kwararrun ma’aikata da ma’aikatan kula da su.

“Gwamnati ba za ta iya yin aikin ita kadai ba. Masu ruwa da tsaki daban-daban a fannin sufuri dole ne su goyi bayan gwamnati wajen magance matsalar tabarbarewar jiragen kasa da sauran batutuwan da suka shafi tsarin.”

Ya yi nuni da cewa, hadin gwiwa da abokan huldar gida da waje na da matukar muhimmanci wajen aiwatar da matakai masu dorewa
a fannin layin dogo.

Mataimakin shugaban jami’ar ya bayyana fa’idar sufurin jiragen kasa, inda ya bayyana cewa ingantaccen tsarin layin dogo yana samar da tsarin sufuri mai sauri, abin dogaro kuma mai tsada ga fasinjoji da kaya.

Ya ce daya daga cikin muhimman makasudin taron da baje kolin jiragen kasa na kasa da kasa karo na 2 na Abuja shi ne hada kan masu ruwa da tsaki don raba ra’ayoyi da ilimin da za su ciyar da harkar sufurin jiragen kasa gaba.

Karfafa harkar sufurin jiragen kasa, ya ce, zai inganta ci gaban tattalin arziki ta hanyar saukaka harkokin kasuwanci, kasuwanci, yawon bude ido, da samar da ayyukan yi a fannoni daban-daban kamar ayyuka, kula da gine-gine.

Katsayal ya ce “hanyoyin layin dogo suna da mutuƙar mu’amala da muhalli, suna samar da ƙarancin iskar gas a kowace tan na kaya ko kowane fasinja idan aka kwatanta da jigilar hanya.”

Ya yi kira ga masu ruwa da tsaki da suka hada da gwamnatocin tarayya da na jihohi, da masana na kasa da kasa, da ‘yan Nijeriya baki daya, da su ba da goyon baya da karfafa tsarin layin dogo domin amfanin kasa.

Game da aiwatar da ayyuka, Katsayal ya bukaci gwamnati da ta tabbatar da aiwatar da ayyukan samar da ababen more rayuwa a fannin.

Ya jaddada mahimmancin nazarin yuwuwar tsara hanya da ƙira mai kyau.

Ya kara da cewa dole ne kwararrun masana fasaha su rika sanya ido akai-akai don tabbatar da kulawar da ta dace da kuma hana tabarbarewar ababen more rayuwa ko matsalolin fasaha.

“Tsarin aiwatarwa yana buƙatar haɗin gwiwa tsakanin hukumomin gwamnati, kamfanoni masu zaman kansu, da sauran masu ruwa da tsaki,” in ji shi. (NAN)(www.nanewd.ng)
VOE/AMM
=========
 Abiemwense Moru ce ta gyara

Uncategorized

Tinubu ya kare hutu, ya dawo Abuja Talata

Tinubu ya kare hutu, ya dawo Abuja Talata

Hutu
Daga Muhydeen Jimoh
Abuja, 16 ga Satumba, 2025 (NAN) Shugaban kasa Bola Tinubu ya kammala hutun sa kafin lokacin da
aka tsara kuma zai koma Abuja ranar Talata domin ci gaba da aikinsa.

Hakan na kunshe ne cikin wata sanarwa da mai magana da yawun shugaban kasar, Mista Bayo Onanuga, ya
fitar ranar Litinin a Abuja.

Tinubu ya tafi kasar Faransa ne a ranar 4 ga watan Satumba domin yin wani bangare na hutunsa na shekara,
tare da shirin farko tsakanin Faransa da Ingila.

Onanuga a cikin wata sanarwa ya ce hutun zai dauki kwanaki 10 na aiki.

A yayin zamansa a birnin Paris, shugaba Tinubu ya yi wata liyafar cin abinci ta sirri da shugaban Faransa Emmanuel
Macron a fadar Elysée.

Shugabannin biyu sun tattauna muhimman batutuwan hadin gwiwa, inda suka amince da karfafa alakar Najeriya da Faransa domin samun ci gaba tare da kwanciyar hankali a duniya.(NAN)(www.nannews.ng)
MUYI/SH
========
Sadiya Hamza ce ta gyara

Uncategorized

Miyetti Allah ta yabawa gwamnatin Enugu kan sa baki a kan harin makiyaya

Miyetti Allah ta yabawa gwamnatin Enugu kan sa baki a kan harin makiyaya

Kai hari

Da Alex Enebeli

Enugu, Satumba 14, 2025 (NAN) Kungiyar Miyetti-Allah Cattle Breeders Association of Nigeria (MACBAN) ta yabawa gwamnatin jihar Enugu kan yadda ta shiga cikin shirin lumana kan harin da aka kaiwa makiyaya a jihar.

Yabon na kunshe ne a cikin wata sanarwa da Mataimakin Daraktan MACBAN na kasa, Mista Gidado Siddiki, ya fitar ranar Lahadi a Enugu.

Siddiki, wanda ya kuma yaba da kokarin gwamnatin jihar na tabbatar da zaman lafiya da adalci, ya kuma bayyana kwarin guiwar Gwamna Peter Mbah na kare duk wata sana’a ta halal a jihar.

A cewarsa, harin da aka kai wa makiyaya shida tare da satar shanu sama da 100 a jihar abin takaici ne, amma ya yabawa gwamnatin jihar ta sa baki kan lamarin.

“Muna godiya kwarai da gaske da jajircewar gwamnatin jihar da hukumomin tsaro wajen kare rayuka da dukiyoyi a fadin jihar.

“Muna kuma yaba da tabbacin da gwamnati ta bayar cewa za a gurfanar da wadanda suka kai wadannan munanan hare-hare a gaban kuliya domin fuskantar shari’a.

“Duk da haka, muna kira ga mutuntawa da a kara himma don hana sake afkuwar irin wadannan hare-hare kan mambobinmu.

“Fatan mu shi ne cewa ta hanyar ci gaba da hadin gwiwa, zaman lafiya, tsaro, da adalci za su tabbata ga dukkan mazauna jihar,” in ji shi.

Siddiki ya yi nuni da cewa, huldar da MACBAN ta yi da gwamnatin jihar domin samar da zaman lafiya ya yi matukar tasiri don haka ya bukaci mambobinsa da su amince da binciken jami’an tsaro.

“Muna mika ta’aziyyarmu ga iyalan wadanda abin ya shafa.

“Rashinsu shine rashin hadin kai, kuma muna tare da su a wannan mawuyacin lokaci.

“Yana da muhimmanci mu jaddada cewa ba wai muna zargin gwamnati ba ne, domin mun fahimci cewa babu wata gwamnati da ke son tashin hankali a lokacin mulkinta.

“Duk da haka, ya zama wajibi mu sanar da gwamnati irin halin da muke ciki da kuma asarar da muka yi, kasancewar ita ce cibiyar da muka dogara da ita wajen magance irin wadannan ayyuka da ake yi wa mambobinmu,” inji shi.

Siddiki ya kara da cewa, kungiyar na da hankali tare da jinjinawa kokarin gwamnati da hukumomin tsaro a kansu.

Ya kara da cewa, “Musamman abin da ya faru na baya-bayan nan ya faru ne a cikin dajin, kuma ba tare da shiga tsakani ba, da ba za mu iya kwato gawarwakin da za a binne su ba kamar yadda addinin Musulunci ya tanada. (NAN) (www.nannews.ng)

AAE/VE/EMAF
=========
Victor Adeoti da Emmanuel Afonne ne suka gyara

Uncategorized

Sojoji sun kashe ‘yan ta’adda da dama, sun kuma ceto mutane 39 a hare-haren baya-bayan nan

Sojoji sun kashe ‘yan ta’adda da dama, sun kuma ceto mutane 39 a hare-haren baya-bayan nan

Ayyuka

By Sumaila Ogbaje

Abuja, Satumba 13, 2025 (NAN) Rundunar sojin Najeriya ta ce sojojin da a wurare daban-daban na ci gaba da samun nasarori, inda aka yi nasarar kashe ‘yan ta’adda da dama, an kama mutane 11 da ake zargi da sace wasu 39 da aka yi garkuwa da su a cikin sa’o’i 24 da suka gabata.

Wata majiya mai tushe a hedikwatar sojojin ta shaidawa kamfanin dillancin labarai na Najeriya NAN a Abuja ranar Asabar cewa an gudanar da ayyukan a sassan Arewa maso Gabas da Arewa ta Tsakiya da kuma Arewa maso Yamma.

A cewar majiyar, dakarun Operation Hadin Kai (OPHK) sun kashe ‘yan ta’adda guda tare da kwato makamai da alburusai a wani samame daban-daban a Borno.

Ya ce sojojin sun dakile yunkurin kai hare-hare a kananan hukumomin Dikwa da Gubio, yayin da kuma suka gano tare da tarwatsa wani bam a kan hanyar Baga – Cross Kauwa a karamar hukumar Kukawa (LGA).

Majiyar ta ce sojojin da ke karkashin Operation FANSAN YAMMA a jihohin Kaduna da Katsina sun fatattaki maboyar ‘yan ta’adda, sun kwato makamai tare da kubutar da wani sojan da aka sace a watan Yuli a Zamfara.

“Haka zalika, a jihar Kogi, sojojin na Brigade 12 tare da hadin gwiwar rundunonin sojoji da ‘yan banga sun kubutar da mutane 17 da aka yi garkuwa da su bayan sun bi sawun su daga wata motar bas da aka yi watsi da su zuwa wata maboya a karamar hukumar Adavi.

Majiyar ta ce “An kwashe wadanda abin ya shafa lafiya an kuma basu kulawar lafiya.”

Majiyar ta ce dakarun Operation Enduring Peace and Whirl Stroke a jihohin Filato da Benuwai, sun kama wasu mutane shida da ake zargi da yin garkuwa da mutane, satar shanu da kuma ayyukan ‘yan bindiga.

Ya kara da cewa sojojin sun dakile wani hari da wasu ‘yan bindiga suka kai kauyen Nteng da ke karamar hukumar Quan-Pan a jihar Filato, lamarin da ya tilasta wa ‘yan ta’addan tserewa bayan sun samu raunuka.

“Sojojin na OPWS sun kuma ceto wasu mutane biyu da aka yi garkuwa da su a jihar Binuwai, daya daga cikin wadanda aka tsare tun watan Yuli kafin wadanda suka yi garkuwa da shi su yi watsi da su a kan ganin sojoji.

“A jihohin Neja da Kogi, sojoji sun kama wasu mutane uku da ake zargin masu garkuwa da mutane ne, tare da kwato kudade, makamai, alburusai da sauran kayayyaki,” in ji shi.

Majiyar ta ce dakarun hadin gwiwa na rundunar hadin gwiwa ta Kudu-maso-South (OPDS) sun gano tare da lalata sama da lita 5,000 na danyen mai da ake zargin sata ne da kuma tace AGO ba bisa ka’ida ba a jihohin Bayelsa da Ribas a lokacin da ake gudanar da ayyukan yaki da ta’addanci.

A cewarsa, ci gaba da ci gaba da gudanar da wadannan ayyuka, wata shaida ce a fili ta yadda rundunar Sojin kasar ta kuduri aniyar hana masu aikata laifuka ‘yancin kai dauki a fadin kasar nan.

Ya ce babban hafsan sojin kasa (COAS), Lt.-Gen. Olufemi Oluyede, ya ci gaba da jan hankalin sojoji da su ci gaba da kai farmaki kan ‘yan ta’adda da sauran masu aikata laifuka a duk fadin gidan wasan kwaikwayo.

Ya kuma bukaci ‘yan Najeriya da su ci gaba da tallafa wa sojoji da bayanai masu inganci a kan kari don inganta ayyukan da ake gudanarwa. (NAN) (www.nannews.ng)
OYS/ YMU
Edited by Yakubu Uba
=======

Uncategorized

Dubban mutane ne suka halarci bukukuwan Maulidin Annabi Muhammad a Kano

Dubban mutane ne suka halarci bukukuwan Maulidin Annabi Muhammad a Kano
Annabi Muhammadu
Daga Aminu Garko
Kano, Sept. 14, 2025 (NAN) A jiya Asabar ne aka gudanar da gagarumin bukin maulidin Annabi Muhammad da aka fi sani da Mawlid Nabiyy ko Takutaha a tsohon birnin Kano.
Dubban al’ummar musulmi ne suka taru a wurare daban-daban a fadin birnin domin gudanar da bukukuwan zagayowar ranar.
Maza da mata da kananan yara, sanye da kaya masu kyau, sun halarci muzaharar, suna rera wakokin yabo ga Annabi Muhammad (Sallallahu Alaihi Wasallam).
Kamar yadda kamfanin dillancin labarai na Najeriya (NAN) ya ruwaito, dubban musulmi ne suka yi dafifi a manyan tituna, inda suka cika birnin da jerin gwano dauke da tutoci da tutoci.
Malaman addinin musulunci sun gabatar da hudubobi masu nuni da falalar Annabi tare da kwadaitar da muminai da su yi koyi da salonsa na tawali’u da natsuwa da tausayi.
Masu shagulgulan da aka shirya a kungiyance, sun yi jerin gwano a titunan birnin Kano, suna rera wakokin yabo ga Annabi Muhammad.
Malam Abubakar Muhammad na Unguwar Waibai ya yi kira ga al’ummar Musulmi da su yi koyi da salon rayuwar Annabi Muhammad, inda ya bayyana shi a matsayin mutum mai son zaman lafiya, soyayya, tawali’u da adalci.
Ya ce: “Ta wajen bin koyarwar Annabi, Musulmai za su iya koyan waɗannan halaye masu kyau kuma su yi rayuwa cikin jituwa da wasu.”
Malam Musa Isa na Tauroni Quarters, ya bayyana maulidin Manzon Allah a matsayin wani lokaci na tunani, inda ya tunatar da al’ummar Musulmi da su kara karfafa imaninsu da riko da koyarwar addinin Musulunci.
Mazauna garin sun bayyana jin dadinsu bisa yadda aka gudanar da wannan biki cikin lumana, wanda ya zama al’adar shekara-shekara a Kano, cibiyar koyar da al’adun Musulunci.
NAN ta kuma lura da cewa, an samu tsauraran matakan tsaro da suka tabbatar da gudanar da bikin ba tare da tangarda ba, inda motocin sintiri da jami’an tsaro ke jibge a wurare masu mahimmanci. (NAN) ( www.nannews.ng )
AAG/BRM
=========
Edited by Bashir Rabe Mani
Uncategorized

Sultan ya nemi a dauki mataki akan yaran da basa zuwa makaranta

Sultan ya nemi a dauki mataki akan yaran da basa zuwa makaranta

Makaranta
Daga Habibu Harisu
Sokoto, Satumba 14, 2025 (NAN) Sarkin Musulmi, Alhaji Sa’ad Abubakar, ya yabawa gwamnatin tarayya bisa kafa hukumar Almajiri.

Ya kuma yi alkawarin bayar da cikakken goyon baya ga shirin gwamnatin jihar Sokoto na rage yawan yaran da ba sa zuwa makaranta.

Abubakar ya bayyana hakan ne a Sokoto a lokacin da ya karbi bakuncin wani kwamiti mai karfi da aka dorawa alhakin sauya yanayin yaran da ba sa zuwa makaranta a jihar.

Ya bayyana matakan da suka dace a matsayin gagarumin ci gaba ga ilimi da ya hada da sake fasalin zamantakewa a Najeriya.

Sarkin Musulmin ya yi alkawarin ba da himma ga wannan shiri baki daya, inda ya kira aikin na da’a da addini.

“Wannan wani kwarin guiwa ne na ganin an magance yawaitar yaran da ba sa zuwa makaranta a jihar Sakkwato, ina kira ga masu ruwa da tsaki da sauran jama’a da su goyi bayan wannan yunkurin.

“Fadar a bude take ga kowa, na gida, na kasa, ko na kasa da kasa, wadanda suke aiki da gaske don daukaka bil’adama da samar da kyakkyawar makoma ga ‘ya’yanmu.

“Kofofinmu a bude suke don hadin gwiwa da ke inganta ilimi, tausayi, da adalci.

“Ilimi shine tushen zaman lafiya, kwanciyar hankali, da ci gaba mai dorewa.”

Sarkin Musulmi ya kuma yabawa Gwamna Ahmed Aliyu bisa kafa kwamitin, inda ya bayyana shi a matsayin wani mataki na hangen nesa da zai iya sauya makomar yaran Sakkwato.

Ya yabawa ‘yan kwamitin bisa yadda suka amince da wannan nauyi, sannan ya bukace su da su ci gaba da jajircewa wajen gudanar da aikinsu.

Sarkin ya kuma ba da tabbacin goyon bayan Majalisar Sarkin Musulmi, inda ya yi alkawarin yin amfani da karfin ikonsa wajen hada kan al’umma da shugabanni a kan lamarin.

Tun da farko, shugaban kwamitin Farfesa Mustapha Namakka, ya ce kwamitin na daya daga cikin kokarin da jihar ke yi na magance yawaitar yaran da ba sa zuwa makaranta.

Ya kuma nuna jin dadinsa da irin goyon baya da jagororin da Sarkin Musulmi ya ba shi na uba, yana mai cewa hakan zai taimaka wajen jawo hankalin jama’a kan wannan shiri.

“Ana sa ran amincewa da Sarkin Musulmi zai ba da goyon bayan jama’a, da karfafa gwiwar iyaye, da kuma karfafa aiwatar da manufofi a fadin jihar,” in ji Namakka.

Ya kara da cewa tare da dabarun UNICEF, kwamitin ya shirya tsaf don kaddamar da ayyukan da aka yi niyya da suka mayar da hankali kan ilimi, hada kai da karkara, da ilmantarwa na al’umma.

Namakka ya godewa Sarkin Musulmi kan yadda ya mayar da martani a kan lokaci da kuma sa baki, inda ya jaddada kudirin kwamitin na marawa gwamnati baya a kan kyakkyawar manufa.

Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya ya bayar da rahoton cewa, shirin yana samun goyon bayan asusun kula da kananan yara na Majalisar Dinkin Duniya (UNICEF) a wani bangare na kokarin da take yi na shawo kan matsalar yara da ba sa zuwa makaranta a jihar Sokoto.

NAN ta kuma ruwaito cewa ziyarar ban girma ta hada da mambobin kwamitin, wakilan UNICEF, da sauran masu ruwa da tsaki. (NAN)( www.nannews.ng )

HMH/AMM
========
Abiemwense Moru ne ya gyara
Uncategorized

Sojoji sun kama ’yan ta’adda 11, da masu samar da kaya, tare da kubutar da mutane 9 da aka yi garkuwa da su

Sojoji sun kama ’yan ta’adda 11, da masu samar da kaya, tare da kubutar da mutane 9 da aka yi garkuwa da su

‘Yan Ta’adda
Daga Sumaila Ogbaje

Abuja, Satumba 9, 2025 (NAN) Rundunar sojin Najeriya ta ce dakarunta sun cafke wasu ’yan ta’adda 11 da ke samar da kayan aiki da dabaru tare da kubutar da mutane tara da aka yi garkuwa da su a wani samame da aka yi a fadin kasar cikin sa’o’i 48.

Wata majiya a hedikwatar sojojin ta shaidawa kamfanin dillancin labarai na Najeriya NAN a ranar Talata a Abuja cewa sojojin sun kuma kama dabbobi 114, sun kwato kudi naira miliyan 1.1, bindigar fanfo guda daya, harsashi hudu, man fetur da sauran kayayyaki.

Majiyar ta bayyana cewa a ranar 7 ga watan Yuli ne sojojin bataliya ta 149 a Gubio, Borno suka kama wasu mutane takwas da ake zargi da kai kayan aikin Boko Haram/ISWAP.

Majiyar ta kuma ce sojojin sun kwato jerikan guda 28 da gangunan man fetur da aka boye a cikin shaguna da cibiyar POS, tsabar kudi ₦145,510 da wayoyin hannu guda biyar.

A jihar Katsina, ya ce dakarun Brigade 17 sun dakile wani harin ta’addanci da aka kai kauyen Gidan Kwairo da ke karamar hukumar Malumfashi, inda suka ceto mutane biyar da aka yi garkuwa da su yayin da ‘yan ta’addan suka gudu.

Majiyar ta ce sojojin na 9 Brigade sun kuma kama wani soja da aka kora, Ex-Lance Cpl. Emefik Michael, a ranar 7 ga watan Satumba a Mowe, Ogun, bisa zarginsa da karbar wasu mutanen yankin a cikin wani kamfen na sojoji.

Ya ce sojan da aka kora, wanda ya bar aiki a shekarar 2017, an mika shi ga ‘yan sanda domin gurfanar da shi gaban kuliya.

A cewarsa, dakarun bataliya ta 5 da ke aiki tare da NSCDC da kuma jami’an tsaro masu zaman kansu, sun kama wani kasurgumin barayin rijiyar mai a ranar 7 ga watan Satumba a Okordia a Yenagoa, Bayelsa.

“An mika wanda ake zargin ga ma’aikatar harkokin wajen kasar domin gudanar da bincike.

“A Edo, dakarun IV Brigade a karkashin Operation MESA sun kama wani da ake zargin ‘yan bindiga ne a sansanin Kokotoro da ke karamar hukumar Ovia ta Kudu-maso-Yamma.

“An samu nasarar kwato bindiga kirar famfo da harsashi guda hudu yayin da aka lalata sansanin masu laifin,” in ji shi

A Taraba, majiyar sojan ta ce dakarun Operation Enduring Peace sun kama wasu mutane biyu da ake zargi akan babur a shingen binciken Gayam da ke karamar hukumar Gashaka da naira miliyan daya.

A cewarsa, daya daga cikin wadanda ake zargin ya tsere. Bayanan da suka biyo baya sun nuna cewa an kashe wani manomi a ranar 6 ga watan Satumba tare da sace masa kudi.

Ya kara da cewa sojojin sun kuma kwato babur da wayar hannu. Za a mika kayan ga ‘yan sanda domin gudanar da bincike.

“A Filato, dakarun Operation EP sun kama shanu 105 da raguna tara da suke kiwo a filin noma a Jwak Metumbi a karamar hukumar Mangu ba tare da makiyaya ba.

“An kwashe dabbobin zuwa wurin da sojoji suke yayin da aka tuntubi shugabannin al’umma don samar da masu su don sasantawa.

“A jihar Kaduna, sojojin ‘Forward Operating Base Sanga’ sun dakile wani yunkurin yin garkuwa da mutane a kauyen Ungwan Bera da ke karamar hukumar Sanga.

“Masu laifin sun gudu ne yayin da aka ceto hudu da aka kashe da suka hada da yara biyu, biyu daga cikin wadanda abin ya shafa sun samu raunuka kuma an kai su Asibitin Private ECWA, Fadan Karshi,” ya kara da cewa.

Majiyar ta sake jaddada aniyar rundunar sojin Najeriya na ci gaba da gudanar da ayyukan hana masu aikata laifuka ‘yancin yin aiki a fadin kasar nan.(NAN) (www.nannews.ng)

OYS/SH
=======

Sadiya Hamza ta gyara

Uncategorized

Zaluncin jarrabawa zai lalata ilimi idan ba a kula da shi ba – Kwamiti

Zaluncin jarrabawa zai lalata ilimi idan ba a kula da shi ba – Kwamiti

Rahoton

By Veronica Dariya

Bwari (Abuja), 8 ga Satumba, 2025 (NAN) Kwamitin musamman kan cin hanci da rashawa (SCEI) ya yi gargadin cewa idan har aka ci gaba ba a magance tabarbarewar jarabawa, hakan na iya zubar da amanar jama’a da kuma lalata harkar ilimi da halayyar dan Adam a Najeriya.

Dokta Jake Epelle, shugaban kwamitin ne ya yi wannan gargadin a lokacin da yake mika sakamakon bincikensa da shawarwarinsa ga magatakardar hukumar ta JAMB a hedikwatar hukumar da ke Bwari, Abuja, ranar Litinin.

Epelle ya bayyana cewa rashin gudanar da jarabawa Mai inganci a Najeriya ya rikide zuwa tsari mai tsauri, fasahar kere-kere, da kuma karbuwar al’adu, wanda dalibai ke ganin ya zama gajeriyar hanyar samun nasarar karatu ba da aiki ba yana yasiri.

Da yake gabatar da rahoton, ya ce an kaddamar da kwamitin ne a ranar 18 ga watan Agusta, kuma an dora wa alhakin gudanar da bincike tare da bayar da shawarwarin magance matsalar rashin fasaha a lokacin jarrabawar kammala manyan makarantu (UTME).

Kwamitin ya kuma yi nazari kan manufofin yin rajista tare da nazarin kayan aiki, tsari, hanyoyi, da fasahohin da ake amfani da su wajen aikata wannan zamba a matakai daban-daban na aikin jarrabawa.

Ya bayyana cewa kungiyar ta tattara kararraki 4,251 na hadawa da yatsa, shari’o’in sauye-sauyen hoto 190 da AI ta taimaka, da’awar zabiya na karya 1,878, da kuma lokuta da yawa na rajistar NIN da yawa da kuma na jabu.

“Wannan zamba ba’a iyakance ga dalibai kadai ba. Ana gudanar da shi ne ta hanyar masu aikata laifuka da suka hada da cibiyoyin CBT, makarantu, iyaye, cibiyoyin koyarwa, da kuma masu haɗin gwiwar fasaha,” in ji Epelle.

Ya koka da yadda dokokin da ake da su ba su isa ba don magance magudin jarabawa na zamani da na dijital, ya kuma ce kwarin gwiwa kan tsarin jarabawar Najeriya yana kara tabarbarewa cikin wani yanayi mai ban tsoro da hadari.

Epelle ya kara da cewa “Mafi muni, rashin adalci ya zama al’ada da yawa kuma mutane da yawa sun yarda da su a matsayin halaltacciyar hanyar nasara, maimakon dokar rashin da’a da aikata laifuka,” in ji Epelle.

Don maido da amana a tsarin shigar da dalibai, ya ce kwamitin ya ba da shawarar a bi tsarin da ya dace wajen mai da hankali kan ganowa, hanawa, da kuma rigakafin munanan jarabawar a kowane mataki na aikin.

“Sauran shawarwarin sun hada da yin garambawul na shari’a don gyara dokar JAMB da kuma dokar tafka magudin jarrabawa da za ta hada da zamba, da kuma samar da sashen shari’a na musamman a cikin JAMB.

“Kwamitin ya kuma gabatar da kamfen na “Integrity First” na kasa, da koyar da da’a a cikin manhajoji na makaranta, da kuma tsauraran ra’ayin iyaye ga ‘yan takarar da ke da hannu a zamba a jarrabawa.

“Ga dalibai a ƙasa da shekaru 18, muna ba da shawarar matakan gyarawa a ƙarƙashin Dokar ‘Yancin Yara, ciki har da shawarwari da sake yin rajistar kulawa,” in ji Epelle.

Epelle ya kuma yi gargadin cewa rashin daukar mataki na iya illata makomar Najeriya ta hanyar ruguza cancanta, da raunana cibiyoyi, da kuma lalata mutuncin tsarin ilimi na kasa har abada.

Duk da haka, ya bayyana fatan cewa idan aka yi gyare-gyare, kirkire-kirkire, sake fasalin da’a, da tsauraran matakai, Najeriya za ta iya shawo kan barazanar tabarbarewar jarrabawa da dawo da martabar tsarin.

Magatakardar JAMB, Farfesa Is-haq Oloyede, ya ce hukumar za ta aiwatar da dukkan shawarwarin da ke cikin hukumar ta, tare da tura wasu zuwa cibiyoyin da abin ya shafa kamar ma’aikatar ilimi da majalisar dokoki ta kasa.

Ya yi nuni da cewa, yayin da tashe-tashen hankulan kai tsaye a lokacin jarrabawa ya ragu a shekarar 2025, zamba a lokacin rajista ya karu matuka saboda ci gaban fasaha da tsare-tsare masu inganci.

“Yanzu muna fuskantar ta’addancin da aka tsara a lokacin rajista.

“Wannan wani sabon salo ne, kuma ba mu taɓa fuskantar munanan ayyuka a wannan sikelin ba.

“Don haka ne muka kawo kwararru daga fannoni daban-daban don yin bincike.

Oloyede ya kara da cewa “JAMB za ta aiwatar da shawarwari masu yuwuwa kuma za ta mika sauran ga hukumomin da suka dace.” (NAN) ( www.nannews.ng )

DVK/DE/AMM

==========

Dorcas Jonah/Abiemwense Moru ne ya gyara

 

Wata kungiyar bada tallafi ta kaddamar da aikin tiyatar gyaran jiki kyauta a Sokoto
Uncategorized

Wata kungiyar bada tallafi ta kaddamar da aikin tiyatar gyaran jiki kyauta a Sokoto

Wata kungiyar bada tallafi ta kaddamar da aikin tiyatar gyaran jiki kyauta a Sokoto

Tiyata

Daga Habibu Harisu

Sokoto, Satumba 8, 2025 (NAN) A ranar Litinin din da ta gabata ne gidauniyar Kindred Health Surgical Foundation ta kaddamar da wani shirin tiyata na sake gina sassan jiki kyauta ga marasa galihu 30 a jihar Sokoto.

Farfesa Jacob Legbo, Likitan Filastik da Gyaran jikii na Jami’ar Usmanu Danfodio Teaching University Sokoto (UDUTH) ne ya bayyana haka a wajen taron wayar da kan jama’a da aka gudanar a Sakkwato.

Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya NAN ya ruwaito cewa Gidauniyar ce ta shirya shi tare da hadin guiwar wani Likitan kunne na Amurka Dokta Dave Shaye a karkashin gidauniyar Project Life Foundation.

NAN ta ruwaito cewa tawagar kwararrun likitocin fida, kwararrun likitoci, da masu aikin sa kai za su gudanar da ayyukan ceton rai kyauta daga ranar 8 ga watan Satumba zuwa 12 ga watan Satumba a asibitin kwararru na Noma dake Sokoto.

Legbo, wanda shi ne shugaban tawagar, ya ce kungiyar ya mayar da hankali ne wajen bayar da tallafi ga marasa lafiya.

“Muna gudanar da aikin tiyata kyauta ga marasa lafiya wadanda ba za su iya biyan kudin aikin tiyata ba kuma wadanda suka ci gajiyar aikin sun fito ne daga sassan Najeriya.

“Wadannan ayyukan za su rage radadi kai tsaye ga marasa galihu, mutanen da ke da nakasa a kan yanayin barazanar rayuwa da ke addabar mutane da yawa a cikin al’ummominmu.

“Tallafin ya kuma hada da marasa lafiya da ke karkashin magunguna na yau da kullun a wasu asibitoci, duk an yi niyya ne don ba da tallafi ga mutane da iyalansu,” in ji Legbo.

A cewarsa, zagayen tiyata guda daya yana Iya kai Naira 350,000 zuwa Naira miliyan 1 a asibitin koyarwa. Wasu marasa lafiya suna buƙatar maimaita tiyata a wasu lokuttan.

Legbo ya lura cewa bayan shirin dakunan tiyata, shirin zai kuma mai da hankali kan ilimin marasa lafiya, kulawa bayan tiyata, da horar da likitocin mazauna wurin zama likitocin tiyata tare da kwararrun likitocin cikin gida don tabbatar da tsarin kiwon lafiya mai dorewa.

Ya bayyana cewa a karkashin wannan shiri gidauniyar za ta samar da kayan aikin tiyata ga wasu wurare da kuma wasu abubuwan da ake bukata.

“A halin yanzu, muna mai da hankali kan aikin tiyata na musamman na kai da wuya don ENT, da na musamman na filastik da tiyata.

Ya kara da cewa, “Muna sa ran fadada aikin atisayen bisa la’akari da tallafin shiga tsakani yayin da ake gano masu rauni a cikin al’umma,” in ji shi.

Wani bangare na iyalai da suka amfana sun yaba da matakin da kungiyar ta yi, inda suka bayyana ta a matsayin ceton rayuka, tare da bayyana cewa da yawa ba sa iya biyan kudin magani musamman a yankunan karkara. (NAN)(www.nannewa.ng)

HMH/ADA

Deji Abdulwahab ne ya gyara

=====

 

Uncategorized

Mutane miliyan 1.3 ne rashin tsaro ya raba da muhallansu a Arewa maso Yamma – IOM

Mutane miliyan 1.3 ne rashin tsaro ya raba da muhallansu a Arewa maso Yamma – IOM
Kaura
Zubairu Idris
Katsina, 8 ga Satumba, 2025 (NAN) Hukumar Kula da Hijira ta Duniya (IOM) ta ce Arewa maso Yamma ta ce sama da mutane miliyan 1.3 suka rasa matsugunansu ya zuwa watan Fabrairun 2025.
Shugabar hukumar ta IOM a Najeriya, Ms Dimanche Sharon, ta bayyana cewa, a wajen kaddamar da wani shiri na tallafawa kungiyar Tarayyar Turai, mai suna ‘Rigakafin Rikici, Magance Rikici da Juriya (CPCRR)’ a ranar Litinin a Katsina.
“Iyalai da yawa sun rasa matsugunansu, gonaki da yawa aka yi watsi da su, sannan rashin tsaro ya lalata rayuka da dama.
“Duk da haka, duk da wadannan kalubale, mutanen Katsina da Zamfara sun nuna jajircewa, jajircewa, da niyyar sake ginawa,” in ji ta.
Sharon ta kara da cewa, aikin zai kuma samar da hanyoyin da za su dace da yanayi, ya kara da cewa, “saboda kashi 84 cikin 100 na al’ummomi sun dogara ne kan noma, kuma zaman lafiya ba zai yiwu ba idan mutane ba za su iya noma, kiwo, da raba albarkatu ba.
“Yana da batun gina gadoji tsakanin al’ummomi, karfafa amincewa da gudanar da mulki a cikin gida, da kuma tabbatar da cewa ba a bar kowa a baya ba.”
Sharon ya ce za su sanya al’ummomi a zuciyar kowace shawara, ta yadda mafita ta kasance mallakar gida, gami da dawwama.
“Wannan ya hada da mayar da hankali kan magance tushen rikice-rikice, maido da rayuwa, da karfafa hadin kan jama’a, musamman a yankunan da tashin hankali da bala’in yanayi ya shafa,” in ji ta.
Jakadan Tarayyar Turai a Najeriya, Amb. Gautier Migno, ya ce za su ci gaba da yin aiki tare da IOM, Mercy Corps da Cibiyar Dimokuradiyya da Ci Gaba (CDD) don samar da dawwamammen mafita kan matsalar rashin tsaro a wannan yanki na kasar.
Migno ya ci gaba da cewa za su hada kai da al’umma da kananan hukumomi saboda suna da ingantattun hanyoyin magance kalubalen.
A nasa jawabin, Gwamna Dikko Radda, ya ce taron ya wuce taron biki, amma yana da kwarin guiwa na hadin gwiwa wajen ganin an magance raunuka, da dawo da martaba, da sake gina al’umma da kuma samar da zaman lafiya mai dorewa ga jama’a.
“Jakadan EU a Najeriya, kasancewarka ba wai diflomasiyya ce kawai ba, alama ce ta hadin kai, jin kai da mutunta juna,” in ji shi.(NAN) ( www.nannews.ng)
ZI/BRM
========
Edited by Bashir Rabe Mani