Majalisar Kasa ta yi jimamin rasuwar tsohon Ministan Abuja Useni
Majalisar Kasa ta yi jimamin rasuwar tsohon Ministan Abuja Useni

Majalisar Kasa ta yi jimamin rasuwar tsohon Ministan Abuja Useni
Majalisar Kasa ta yi jimamin rasuwar tsohon Ministan Abuja Useni
Taswirar hanya
Daga Habibu Harisu
Sokoto, Janairu 23, 2025 (NAN) Gwamnatin Jihar Sakkwato ta kaddamar da taswirar tantancewa wanda ya kunshi hadaddiyar manhaja don tantance ayyukan ma’aikatu, hukumomi da sassan gwamnati.
Dr Abubakar Zayyana, kwamishinan kasafin kudi da tsare-tsare da tattalin arziki na jihar ne ya bayyana hakan a karshen taron masu ruwa da tsaki a ranar Alhamis a Sokoto.
Zayyana ya bayyana cewa, shirin zai tabbatar da hadin kai daga ma’aikatar kasafin kudi da tsare-tsare ta tattalin arziki, da kuma bada damar daidaitawa.
Ya kara da cewa zai magance kalubale da kuma tabbatar da tantancewa da gano wuraren da ke bukatar ingantawa.
“Taswirar wani shiri ne na cimma wasu manufofin ma’aikatar nan da watanni 12 masu zuwa tare da bayar da tallafi daidai gwargwado domin samun nasarar da ake bukata daidai da ajandar gwamnatin Gwamna Ahmad Aliyu.
“An tsara manhajar ne domin fadakarwa ga daraktocin sassan domin tabbatar da cewa sun ci gaba da tafiya tare da kaucewa tsaikon gudanarwa.
“Haka zalika za ta sanar da shugabannin sassan ayyukan da ke tafe tare da baiwa ma’aikatar damar tantance ayyukansu da kuma gano wuraren da za a inganta,” in ji kwamishinan.
A cewarsa, shugabannin ma’aikatar sun himmatu wajen tallafawa sabbin dabaru daga ma’aikatan da ke taimakawa wajen ci gaban tattalin arzikin jihar.
Zayyana ya bayyana fatansa cewa taswirar za ta haifar da ci gaban tattalin arziki da ci gaba tare da saukaka bin ka’idojin kasa da kasa na aiwatar da ayyuka da ayyuka a jihar.
Sakatariyar dindindin ta ma’aikatar, Hajiya Maryam Barade, ta yaba da sabbin sabbin dabarun da kwamishiniyar ta yi, inda ta bayyana fatan cewa, da dimbin ilimi da gogewa da jajircewarsa, sannu a hankali ma’aikatar za ta kara kaimi.
Barade ya bukaci ma’aikatan ma’aikatar da su kara kaimi wajen tabbatar da ayyukan da aka ba su domin ci gaban ma’aikatar da jiha baki daya. (NAN)( www.nannews.ng )
HMH/ADA
Deji Abdulwahab ne ya gyara
Cibiya
” NEEP za ta ba da gudunmawa kamar bayanan kasuwa, sabunta yanayi, kayan aikin gona, horo na ba da shawara, da hanyar da za ta cike giɓin da ke tsakanin manoma da sauran masu ruwa da tsaki a harkar noma.
Shettima ya yabawa Tinubu kan tabbatar da tsarin makamashi, ya yi kira da a mayar da kamfanonin matatun mai
Makamashi
By Ibukun Emiola
Ibadan, Janairu 21, 2025 (NAN) Alhaji Abubakar Shettima, Shugaban kungiyar dillalan man fetur ta kasa IPMAN, ya yabawa kokarin shugaba Bola Tinubu na tabbatar da tsarin makamashi.
Shettima ya yi wannan yabon ne a Ibadan lokacin a babban taron shekara-shekara da aka yi ranar Talata da kuma zaben sabbin shugabannin kungiyar IPMAN ta Yamma.
A cewar shugaban na IPMAN, Tinubu ya yi abin da ya dace nan da nan lokacin da ya hau kan karagar mulki ta hanyar sabunta harkokin man fetur don ba da damar saka hannun jari a cikin kasar.
Ya ce abin lura ne a lokutan bukukuwan Kirsimeti da na sabuwar shekara da suka gabata, gidajen mai ba su fuskanci layukan shan ma da a saba gani ba a baya.
“Ana samun man fetur a ko’ina, kuma farashin yana saukowa idan aka kwatanta da al’adar da muka sani a da.
“ Shugaban kasa yana kan hanyar da ta dace wajen samar da makamashi a kasar,” in ji Shettima.
Ya kuma yi kira ga gwamnatin tarayya da ta mayar da matatun man kasar zuwa kamfanoni masu zaman kansu domin samun kyakkyawan aiki.
A cewarsa, Najeriya ce kasa ta shida a duniya wajen samar da danyen mai, tana da matatun mai guda hudu.
“Biyu suna Fatakwal, daya a Warri, Jihar Delta, dayan kuma a Jihar Kaduna, amma babu wanda yake gudanar da cikakken aiki,” in ji Shettima.
Sai dai ya ce a baya-bayan nan an samu rahotannin cewa daya daga cikin matatun mai na Fatakwal da na Warri na aiki, don haka akwai bukatar a mayar da su kamfani.
A cewarsa, lokacin da ya fi dacewa a mayar da su kamfanoni ko kuma sayar da matatun man shine yanzu.
“Amma ga mutanen da suka cancanta.
“Yana da kyau a mayar da wadannan matatun zuwa kamfanoni masu zaman kansu amma ga mutanen da abin ya shafa, kamar masu sayar da man fetur masu zaman kansu.
“Idan har gwamnati za ta dauki kwakkwaran mataki na sayar da wadannan matatun man ga ‘yan kasuwa masu zaman kansu, hakan zai kara wa Najeriya kima,” in ji Shettima.
Ya kuma yi hasashen cewa farashin man fetur zai ci gaba da faduwa saboda kokarin gwamnati mai ci.
Ya ce, “Muna sa ran raguwar farashin man fetur tare da zuwan matatar. Yanzu da matatar Port Harcourt ta fara aiki, tabbas za a samu raguwar farashin.
“Nan da nan lokacin da matatun mai gaba daya suka yi aiki, sannan matsin lamba a Najeriya zai ragu, kuma farashin dala ma zai ragu.
“Lokacin da farashin dala ya ragu, farashin man fetur zai ragu.”
Tun da farko, tsohon shugaban kungiyar IPMAN shiyyar yamma, Alhaji Dele Tajudeen, ya ce gwamnatinsa ta samu nasarori da dama saboda tushen zaman lafiya da aka samu.
Ya ce kafin gwamnatinsa IPMAN ta rabu saboda wani mummunan rikici amma tare da goyon bayan kowane memba aka samu zaman lafiya da kwanciyar hankali.
Kamfanin dillancin labarai na Najeriya (NAN) ya ruwaito zaben shugabannin shiyyar na kungiyar ya samar da Cif Oyewole Akanni a matsayin zababben shugaban shiyyar.
A jawabinsa na karramawa, Akanni ya yaba da irin ci gaban da magajinsa ya samu, inda ya ce jagoranci da hangen nesa na Tajudeen ne suka taimaka wajen samar da shiyya ta yadda ta kasance.
Ya ce shugabancinsa zai dora ne kan nasarorin da mulkin Tajudeen ta samu.
“A matsayina na mataimakin shugaba mai aiki kuma mai shiga tsakani a matsayin jagora, na yi farin cikin tabbatar da cewa wannan sabuwar shugabanci za ta ci gaba da kasancewa a bisa kyakykyawan tushe da tsare-tsare da kuka fara sosai,” in ji Akanni.
Ya yi alkawarin yin aiki tare da jituwa tare da kowa da kowa, tare da yi wa kungiyar hidima da himma.
Akanni ya bayyana cewa mulkinsa zai hada hannu da masu ruwa da tsaki domin ganin an samar da depots guda biyar dake shiyyar yamma aiki.
NAN ta shaida cewa shiyyar ta kaddamar da sakatariyar shiyya a Ibadan ranar Litinin. (NAN) (www.nannews.ng)
IBK/KOLE/MAS
=========
Remi Koleoso da Moses Solanke ne suka gyara
Bincike
By Martha Agas
Abuja, Jan.21, 2025(NAN) Najeriya da Saudi Arabiya sun sabunta tsare-tsare na inganta karfin hukumominsu ta hanyar yin amfani da nasarorin da kamfanonin Saudiyya suka samu wajen hako ma’adinai.
Segun Tomori, mataimaki na musamman kan harkokin yada labarai ga ministan ma’adinai, Dele Alake, ne ya bayyana hakan a wata sanarwa ranar Talata a Abuja.
Ya ce hakan ya kasance a gefen taron ma’adanai na Future Minerals Forum (FMF) a birnin Riyadh na kasar Saudiyya.
Tomori ya ce an dauki matakin ne a wata ganawar sirri da wata tawagar kasar Saudiyya karkashin jagorancin ministan ma’adinai, Bandar Al-Khorayef da tawagar Najeriya karkashin jagorancin Alake.
Ya ce, Alake ya ba da shawarar cewa kasashen biyu su yi hadin gwiwa a fannonin samun moriyar tattalin arziki, inda ya bukaci yin hadin gwiwa bisa tsarin darajar fannin.
Da yake buga misali da shahararriyar kasuwar zinari ta Saudiyya, Alake ya ce matatun gwal na Najeriya za su iya shiga kasuwannin Saudiyya bisa wasu sharuddan kariya, wanda ke ba da damar fadada tattalin arzikin kasashen biyu.
A nasa bangaren, ministan na Saudiyya ya bayyana cewa gwamnatin ƙasar su da kamfanoni masu zaman kansu suna aiki tare don bullo da sabbin fasahohin binciken ma’adinai.
Ya jaddada cewa, an baje kolin sabbin kayayyaki a taron dandalin ma’adinai domin bunkasa huldar kasuwanci da wayar da kan jama’a kan aikace-aikacensu.
Alake ya kuma gana da jami’an kungiyar ‘yan kasuwa ta Saudiyya, inda ya zayyana yadda suke zuba jari a fannin hakar ma’adinai na Najeriya.
Ya bukace su da su yi amfani da dimbin tarin lithium da tama da ake sarrafa su a Najeriya bisa tsarin kara darajar fannin.
Domin saka hannun jarin su, ministan ya yi alkawarin ba da umarnin hukumar binciken yanayin kasa ta Najeriya, don samar da bayanan da suka dace kan ma’adinan su.
A cewar ministan, sauyin yanayi a duniya zuwa na’urorin lantarki, masu amfani da batir lithium, ya sanya Najeriya a matsayin kasa mai mahimmanci wajen samar da ma’adanai.
Tomori ya nakalto shi yana cewa, “Aiki tare da masu zuba jari na Saudiyya zai karfafa fitar da kayayyakin masana’antu da aka gama.”
Da yake amincewa da zuba jarin da ake samu na samar da karafa a kasar Saudiyya, ministan ya buga misali da kamfanonin sarrafa tama zuwa karafa a Najeriya a matsayin abubuwan da za a iya kwatantawa.
Ya ce Najeriya ta himmatu wajen samar da yanayi mai kyau ga masu zuba jari don tabbatar da gudanar da ayyukan hakar ma’adanai cikin sauki.
Ministan ya ce sun hada da kafa dakunan gwaje-gwaje don rarrabawa da tantance samfuran ma’adinai da dai sauransu.
“Najeriya tana da mafi kyawun dakunan gwaje-gwaje na ma’adanai a yammacin Afirka,” in ji shi.
Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya ya bayar da rahoton cewa, 2025 Future Minerals Forum (FMF) mai taken: “Shekarar Tasiri,” an gudanar da shi ne daga ranar 14 zuwa 16 ga Janairu a Riyadh, Saudi Arabia.
Taron ya kasance don ƙarfafa haɗin gwiwar kasa da kasa wajen samar da muhimman ma’adanai masu mahimmanci don sauyin makamashi a duniya.(NAN)(www.nannews.ng)
MAA/YEN
======
Mark Longyen ne ya gyara
Hukumar alhazai ta jihar Kano ta fara horarda maniyatan aikin hajjin 2025
Horo
Daga Bosede Olufunmi
Kano, Janairu 21, 2025 (NAN) Hukumar Jin Dadin Alhazai ta Jihar Kano ta fara horas da maniyata aikin Hajji na 2025 a cibiyoyi tara cikin fadin jihar.
Hakan na kunshe ne cikin wata sanarwa da jami’in hulda da jama’a na hukumar, Sulaiman Dederi, ya sanyawa hannu kuma ya raba wa manema labarai a ranar Talata a Kano.
Dederi ya nakalto Darakta Janar na hukumar, Alhaji Lamin Danbappa, ya bayyana haka a lokacin da yake ganawa da Malamai wadanda za su jagoranci kwas din karawa juna ilimi a cibiyoyi daban-daban a fadin jihar.
Shugaban wanda Daraktan gudanarwa da ayyuka na kasa, Alhaji Yusif Muktar, ya wakilta ya ce cibiyoyin sun hada da; Bichi, Dogowa, Gwarzo, Makarantar
Nazarin Larabci, Rimin Gado, Gezawa, Kura, Rano da Wudil.
Danbappa ya nemi addu’o’i daga Malamai a fadin jihar domin samun nasarar gudanar da aikin Hajjin 2025.
Ya shawarci dukkan maniyyatan da suke son zuwa aikin Hajji da su yi kokarin halartar kwas din karawa juna ilimi a cibiyoyinsu domin samun karin ilimi a kan ka’idojin aikin Hajji. (NAN)(www.nannews.ng)
BO/KLM
=======
Muhammad Lawal ne ya gyara
Dole ne Afirka ta karfafa manufofin mulki don kare hakkin yara – Minista
Hajiya Imaan Sulaiman-Ibrahim, ministar harkokin mata.
Dole ne Afirka ta karfafa manufofin mulki don kare hakkin yara – Minista
Hakkoki
By Justina Auta
Abuja, Janairu 21, 2025 (NAN) Hajiya Imaan Sulaiman-Ibrahim, ministar harkokin mata, ta bukaci kasashen Afirka da su karfafa tsare-tsare na siyasa da gudanar da mulki domin kare hakkin yara da kuma kawo karshen duk wata munanan dabi’u.
Sulaiman-Ibrahim ya bayyana haka ne a taron kaddamar da asusun tallafawa kananan yara na al’umma mai taken, “Ci gaba da Ajandar Afrika don Yara na 2040: Kare Yara Masu Hade Kan Tituna a Yammacin Afirka” a Jami’ar SOAS ta Landan.
Ta lura cewa yaran Najeriya sun kai kashi 42 cikin 100 na yawan al’ummar kasar, amma duk da haka miliyoyin suna fuskantar matsanancin hali.
“Daga cikin mutane miliyan 3 da suka rasa matsugunansu a jihohin Borno, Adamawa, da Yobe a Arewa maso Gabas, kashi 59 cikin 100 na yara ne da ake fama da su, da cin zarafi, da rashin ilimi.
“Fiye da yaran Najeriya miliyan goma da suka isa makarantar firamare ba sa zuwa makaranta, inda ‘yan mata ke da kashi 60 cikin 100, abin da ke ci gaba da tabarbarewar talauci da rashin daidaito.
“Fiye da 4 cikin 10 na ’yan mata sun yi aure ko kuma a cikin haɗari kafin su kai shekaru 18, suna iyakance damar da za su samu a nan gaba tare da jefa su cikin mawuyacin hali na rayuwa.
“ Aikin yara na ci gaba da zama ruwan dare, tare da miliyoyin yara suna yin ayyuka masu haɗari a sassa daban-daban, tare da hana su samun tsira da aminci.
“Rashin abinci mai gina jiki shine babban abin damuwa, yana haifar da kashi 32 cikin 100 na mace-macen yara ‘yan kasa da shekaru biyar,” in ji ta.
Ministan ta lura cewa alkaluman ba su bambanta da wanda ake samu a wasu kasashen Afirka ba.
Ta kuma jaddada bukatar samar da cikakken matakan kariya da karfafawa yaran Najeriya gwiwa da samar da yanayi mai aminci da tsaro wanda zai ba su damar cimma burinsu.
“Yana da matukar muhimmanci ba kawai ci gaba ba, har ma a aiwatar da cikakken aiwatar da ingantattun tsare-tsare masu kare hakkin yara a fadin nahiyar.
“Wannan ya hada da tabbatar da bita da aiwatar da dokar kare hakkin yara a kowace kasa ta Afirka.
“Mahimmanci ma shine rarraba isassun kayan aiki ga tsarin kare yara, yana ba su damar yin aiki yadda ya kamata.
“Dole ne a samar da hanyoyin da za a bi diddigi da kuma tantance ci gaban da aka samu, tare da tabbatar da cewa ba a bar wani yaro a baya ba.
Ta kara da cewa “Ina sa ran Asusun Tallafin Yara na Al’umma da ake kaddamarwa a yau ya kamata ya taka rawa wajen bayar da kudade ga wadannan yunƙuri bisa la’akari da raba nauyi don tabbatar da cewa ayyukan da suka shafi ƙasa sun sami tallafin da suke bukata don yin tasiri mai tasiri,” “in ji ta.
Ministocin sun jaddada aniyar gwamnatin Najeriya na kara zurfafa hadin gwiwa da abokan huldar yankin, kungiyoyin kasa da kasa, da kungiyoyin farar hula, ta hanyar amfani da hanyoyin da za su karfafa matakin kasa na kare zamantakewar mata, yara, iyalai, da kuma mutane masu rauni.
“Najeriya ta himmatu wajen zurfafa hadin gwiwa da abokan huldar yankin, kungiyoyin kasa da kasa, da kungiyoyin farar hula. Muna bincika sabbin hanyoyin samar da kuɗi don haɓaka ayyukanmu da tabbatar da dorewa.
“Mafi mahimmanci, muna ba da fifikon shigar da muryar yara cikin tsara manufofi da aiwatarwa saboda babu wata hanyar da za ta cika ba tare da shigar da wadanda take son yi wa hidima ba,” in ji ta. (NAN) www.nannews.ng.com
JAD/YE
======
(Editing daga Emmanuel Yashim)