All posts by Habibu Harisu

Uncategorized

Hedikwatar Tsaro ta fayyace rashin fahimtar kan iyakoki a Jibia, ta yi yunkurin karfafa hadin gwiwa tsakanin Najeriya da Nijar

Hedikwatar Tsaro ta fayyace rashin fahimtar kan iyakoki a Jibia, ta yi yunkurin karfafa hadin gwiwa tsakanin Najeriya da Nijar

Tsaro

By Sumaila Ogbaje

Abuja, Dec. 2, 2025 (NAN) Hedikwatar tsaro (DHQ) a ranar Litinin ta yi karin haske kan lamarin da ya faru a kan iyaka da ya shafi ‘yan banga da sojojin Nijar a kauyen Mazanya da ke karamar hukumar Jibia a jihar Katsina.

Darakta , Tsaro na Ayyukan Yada Labarai, Maj.-Gen. Michael Onoja ya bayyana haka a wata sanarwa da ya fitar a Abuja.

Onoja ya bada tabbacin cewa an shawo kan lamarin kuma an dauki sabbin matakai don hana sake afkuwar lamarin.

Ya ce lamarin ya faru ne a ranar 29 ga watan Nuwamba da misalin karfe 3 na rana, a lokacin da ayarin motocin sojojin Nijar suka shiga cikin al’ummar Mazanya domin dibar ruwa, al’adar da aka dade ana yi na sojoji daga makwabciyar kasar.

A cewarsa, ayarin motocin da ke dauke da manyan motocin yaki guda hudu da Toyota Jeep dauke da jami’ai da sojoji, sun bayyana ba a saba gani ba ga ‘yan banga na yankin, inda suka karkatar da tafiyar a matsayin ci gaba da bude wuta.

Onoja ya ce an shawo kan rashin fahimta cikin gaggawa bayan tattaunawa tsakanin hukumomin tsaron Najeriya da kwamandan Nijar a kasa.

“Dakarun Nijar daga karshe sun debo ruwan da ake bukata sannan suka koma gefen iyakarsu ba tare da wata matsala ba,” in ji shi.

Kakakin rundunar tsaron ya kara da cewa, kwamandan na Nijar din ya jaddada muhimmancin tuntubar juna kafin gudanar da ayyukan tsallaka ruwa a kan iyakokin kasar nan gaba, musamman wadanda suka shafi manyan hafsoshi ko manyan runduna, da kuma kudurin inganta hanyoyin sadarwa a gaba.

Ya ce, rundunar sojojin Nijeriya, bisa jajircewar da suka yi na wanzar da zaman lafiya da hadin kai da kasashen da ke makwabtaka da ita, ta kira taron hadin gwiwa kan harkokin tsaron kan iyakoki a ranar 1 ga watan Disamba.

Taron, a cewarsa, ya mayar da hankali ne kan inganta hanyoyin sadarwa, da inganta hanyoyin sadarwa da kuma hana irin wannan rashin fahimtar juna tsakanin bangarorin biyu.

Ya kara jaddada kyakkyawar alakar Najeriya da Jamhuriyar Nijar, inda ya ce kasashen biyu suna da alaka mai zurfi ta fuskar al’adu, tattalin arziki da tsaro, da kuma kalubale iri daya kamar ta’addanci, fasa-kwauri, hijira ba bisa ka’ida ba, da kuma laifukan da suka shafi wuce gona da iri.

“Hedikwatar tsaro ta ci gaba da jajircewa wajen ganin an zauna lafiya, mutunta juna da kuma hada kai da Jamhuriyar Nijar,” in ji shi.

Onoja ya tabbatar wa mazauna garin Mazanya da sauran al’ummomin kan iyaka da cewa an shawo kan lamarin, ya kara da cewa hukumomin Najeriya da na Nijar sun yi alkawarin kare fararen hula a kan iyakar.

Ya kuma bukaci mazauna yankin da su kwantar da hankulan su, amma su kula yayin da suke ci gaba da gudanar da ayyukansu na halal, yana mai cewa ana daukar darasin da suka koya daga lamarin da muhimmanci kuma ana daukar kwararan matakai na hana afkuwar hakan. (NAN) (www.nannews.ng)
OYS/YMU
Edited by Yakubu Uba
=========

Uncategorized

Rikicin Boko Haram ba rikicin addini ba ne  – Zulum

Rikicin Boko Haram ba rikicin addini ba ne  – Zulum

Imani

Abdullahi Mohammed

Maiduguri, Dec. 2, 2025(NAN) Gov. Babagana Zulum na Borno ya ce rikicin Boko Haram ba rikicin addini ba ne kamar yadda wasu kungiyoyi ke nunawa.

Gwamnan ya bayyana haka ne a lokacin da yake jawabi ga shugabannin addinin Musulunci da Kirista na jihar, inda ya bukaci a yi sulhu da zaman lafiya a tsakanin al’ummar jihar.

“Rikicin Boko Haram ba rikicin addini ba ne, cin zarafi ne ga wayewarmu, bil’adama, da duk wani abu da muke rike da shi ba tare da la’akari da akida ba.

“Yana da matukar muhimmanci mu hada kai mu kawar da duk wani labarin karya da ke neman nuna matsalar tsaronmu da launin addini, rikicin addini bare ne a gare mu.

“Masu ta’addanci sun kashe, sun raunata, tare da raba musulma da kiristoci, sun lalata Masallatai da Coci ba tare da wani hukunci ba.”

A cewar gwamnan, kididdigar da aka yi wa ‘yan da abin ya shafa na da matukar tayar da hankali.

“Yayin da duk wani rai da aka rasa abu ne na yin mai nadama, bayanai sun nuna a fili cewa mafi yawan wadanda aka kashe, aka yi garkuwa da su, da kuma gudun hijira ‘yan uwanmu Musulmai ne.

Ya ce ya kamata wannan bala’i ya dunkulr al’ummar Borno cikin bakin ciki da hadin kai domin daukar mataki daya.

Zulum ya ce shirye-shiryen gwamnatinsa na sake ginawa, sake tsugunar da su da kuma gyara suna bin ka’idojin adalci, daidaito da kuma hada kai.

“Muna sake ginawa bisa la’akari da bukatu da kuma kudurinmu na maido da zamantakewar kowace al’umma,” in ji gwamnan.

Ya ce gwamnatinsa ta sake gina cibiyoyin ibadar Kirista 45 da aka lalata a lokacin rikicin Boko Haram.

“Wannan adadin ya hada da 16 daga Hawul, 11 daga Gwoza, 10 daga Askira-Uba da 8 daga Chibok.

“Ba don wata alfarma muka yi ba, mun yi ne a matsayin wajibi, kamar yadda muka sake gina masallatai da kasuwanni da makarantu da gidaje marasa adadi.

Ya bukaci malaman addini da su ci gaba da jan hankalin mabiya addinai, tare da yin tir da tashin hankali da samar da sulhu a jihar.

Ya bayyana cewa makasudin kiran su shi ne don ya magance wani muhimmin ginshiki da zai samar da makomar zaman lafiya tsakanin al’ummar Musulmi da Kirista a jihar.

Zulum ya kuma bukaci kasashen duniya da su hada kai da jihar wajen magance musabbabin tashe-tashen hankula da ya ce bai takaita ga talauci da jahilci da yunwa da dai sauransu ba.

Da yake mayar da martani, shugaban kungiyar Kiristoci ta Najeriya (CAN), Bishop John Bakeni, da takwaransa na kungiyar Jama atu Nasril Islam (JNI), Sheikh Jafar Ngamdu, sun yi alkawarin mika sakon zaman lafiya ga jama’a.(NAN) www.nannews.ng.ng.com
AOM/ YMU
Edited by Yakubu Uba
====

Uncategorized

Ministan tsaro Badaru Abubakar yayi murabus

Ministan tsaro Badaru Abubakar yayi murabus

Murabus

daga Muhyideen Jimoh

Abuja, Dec. 1, 2025 (NAN) Ministan tsaro Badaru Abubakar ya yi murabus daga mukaminsa ba tare da bata lokaci ba.

A wata wasika mai dauke da kwanan watan Disamba 1, wanda ya aike wa shugaban kasa Bola Tinubu, Abubakar ya ce ya yi murabus ne saboda dalilai na lafiya. Mai magana da yawun Shugaban kasa Tinubu ya ce Shugaban ya amince da murabus din kuma ya godewa Abubakar bisa hidimar da yake yiwa kasa.

Ana sa ran shugaban Badaru , mai shekaru 63, ya taba rike mukamin gwamnan jihar Jigawa daga shekarar 2015 zuwa 2023, sannan kuma an nada shi minista a ranar 21 ga watan Agustan 2023. Murabus din nasa

‎MUYI/IS ======

Uncategorized

UNFPA ta gargadi sabbin masu yiwuwar kamuwa da cutar kanjamau miliyan 3.3, ta koka da reguwar kudaden tallafi

UNFPA ta gargadi sabbin masu yiwuwar kamuwa da cutar kanjamau miliyan 3.3, ta koka da reguwar kudaden tallafi

HIV

By Folasade Akpan

Abuja, Dec. 1, 2025 (NAN) Asusun kula da yawan jama’a na Majalisar Dinkin Duniya ya yi gargadin yowuwar karin mutane miliyan 3.3 za su iya kamu da cutar kanjamau nan da shekarar 2030 matukar ba a dauki matakin gaggawa na kawo karshen tashe-tashen hankula da ke shafar shirye-shiryen rigakafin duniya ba.

Ya jaddada cewa rage tallafin na baya-bayan nan yana yin illa ga kokarin da ake yi a yankuna da al’ummomi masu rauni a duk duniya, tare da sanya miliyoyi cikin hadari da barazanar ci gaban da aka samu wajen rage sabbin cututtuka.

Babbar daraktar hukumar ta UNFPA, Diene Keita, ta fitar da wannan gargadin a cikin wata sanarwa a ranar Litinin, yayin bikin ranar yaki da cutar kanjamau ta shekarar 2025, da ake tunawa da kowace Dec.1, inda ta bukaci a sake mayar da hankali kan daidaita shirye-shiryen rigakafin barazana da kuma dorewar sadaukarwar duniya.

Taken na 2025, “Cin nasara kan rushewa, canza martanin cutar kanjamau,” yana nuna karuwar kalubalen da ke fuskantar shirye-shiryen HIV tare da jaddada wajibcin sake gina tsarin da ya raunana ta hanyar rage kudade da canza manufofin siyasa da tattalin arziki.

Keita ya lura cewa, duk da ci gaban da aka samu a fan in likitanci da manufofin jama’a, ci gaban da aka samu a cikin shekaru da dama yana kara tabarbarewa, tare da ci gaba da yin rigakafi yayin da muhimman ayyuka ke kokarin kaiwa ga mutane cikin hadari.

Ta nanata cewa, raguwar tallafin da kasashen duniya ke yi na kawo cikas ga kokarin rigakafin cutar kanjamau, musamman a yankin kudu da hamadar Sahara, inda miliyoyin mutane suka dogara da shirye-shiryen da masu ba da taimako ke tallafawa don samun sahihan bayanai, kayayyakin kariya da muhimman tallafi na al’umma.

A cewar Keita, kusan mutane miliyan 2.5 ne suka rasa damar yin amfani da rigakafin Pre-exposure Prophylaxis saboda raguwar albarkatu, yayin da kasashe ke yin rikodin rabin sabbin masu kamuwa da cutar kanjamau a bara suka fuskanci mummunan sakamako sakamakon raguwar kudade.

Ta yi gargadin cewa rashin saurin juyar da yanayin na iya haifar da ƙarin kamuwa da cutar kanjamau miliyan 3.3 nan da shekara ta 2030, wanda ke shafar ‘yan mata da mata matasa da suka riga sun fuskanci matsanancin rauni a yawancin al’ummomi.

Keita ya bayyana cewa, ‘yan mata da mata masu shekaru 15 zuwa 24 ne ke da kashi daya bisa hudu na sabbin masu kamuwa da cutar kanjamau a yankin kudu da hamadar Sahara, tare da rashin daidaiton jinsi, cin zarafi da kuma kyamar zamantakewar jama’a suna tauye musu karfin samun kulawa.

Ta jaddada cewa cutar kanjamau na kara yawan mace-macen mata masu juna biyu, yana tauye hakki da zabin mata, da kuma sanya babban sakamako na dogon lokaci a kan iyalai da al’ummomi, wanda hakan ya sa rigakafin ya zama wani muhimmin al’amari na ci gaba mai girma da burin daidaita jinsi.

Don dorewar ci gaba, ta ce, yana buƙatar ingantaccen jagoranci na ƙasa da kuma samar da kudade mai ɗorewa, tare da sauye-sauye masu ma’ana da manufofin da suka faɗaɗa damar kulawa da kare marasa galihu waɗanda ke dogaro da ayyukan kiwon lafiyar jama’a.

Keita ya bukaci kasashe da su ƙarfafa dangantakar jinsi daya da aikin jima’i, lura da irin wadannan sauye-sauyen za su inganta damar yin amfani da ayyukan rigakafi da bayanan kula da muhimman al’ummomin da aka kebe a tarihi daga muhimman tsarin kiwon lafiya.

Ta kara da cewa magance rashin daidaiton jinsi, kyama da cin zarafi zai rage ma’ana rage yanayin da ke kara kamuwa da cutar kanjamau, musamman a tsakanin mata matasa da ba su da cikakken damar samun ingantattun bayanai, wuraren tallafi da kuma damarar tattalin arziki.

Keita ya jaddada mahimmancin haɗa ayyukan HIV da kiwon lafiyar haihuwa, ciki har da kula da lafiyar mata da kuma tsarin iyali, don isa ga mata da ‘yan mata ta hanyar tsarin da suke dogara akai akai.

Da yake bayyana halin da ake ciki a matsayin “matsakaici,” Keita ya sake jaddada aniyar UNFPA na tallafawa kasashe wajen karfafa rigakafi, jiyya da kuma ayyuka masu alaka ga ‘yan mata matasa, mata matasa da al’ummar da ke fuskantar karuwar kamuwa da cutar kanjamau.

Ta ce kokarin hadin gwiwa na duniya ya riga ya ceci rayuka kusan miliyan 27, amma ci gaba da zartaswa na da matukar muhimmanci wajen cimma nasarorin da aka sa gaba da kuma tabbatar da cewa al’ummomi masu zuwa za su rayu cikin ‘yanci daga kamuwa da cutar kanjamau.

Keita ya bukaci duniya da ta yi aiki tare da gama abin da dabarun da aka tabbatar sun riga sun nuna, yana mai dagewa cewa nan gaba ba tare da cutar kanjamau ba ta kasance mai yuwuwa tare da hadin kai tare da ci gaba da saka hannun jari kan rigakafin tushen shaida.

Ranar AIDS ta Duniya, wadda Hukumar Lafiya ta Duniya ta kafa a shekarar 1988, tana da nufin wayar da kan jama’a, da girmama rayukan da aka rasa, da kuma hada kan duniya wajen kawo karshen cutar kanjamau a matsayin barazana ga lafiyar jama’a.

Taken 2025 ya yi kira da a sake yin yunƙuri don tunkarar ƙalubalen da ke tasowa, sake gina shirye-shiryen rigakafin da suka lalace da kuma hanzarta ci gaban duniya don kawar da cutar kanjamau a matsayin babbar barazana ga lafiyar jama’a cikin shekaru goma masu zuwa. (NAN) (www.nannews.ng)

FOF/AMM

=======

Abiemwense Moru ne ya gyara

 

Uncategorized

Kungiyar CAN ta Arewa ta jajanta wa Sheikh Dahiru Bauchi, ya ce Najeriya ta yi rashin tarbiya

Kungiyar CAN ta Arewa ta jajanta wa Sheikh Dahiru Bauchi, ya ce Najeriya ta yi rashin tarbiya

Daga Sani Idris Abdulrahman

Kaduna, Nov. 28, 2015 (NAN) Kungiyar Kiristocin Najeriya CAN, jihohin Arewa 19 da kuma babban birnin tarayya, sun nuna matukar alhininsu dangane da rasuwar fitaccen malamin addinin Musuluncin nan, Sheikh Dahiru Bauchi, inda suka bayyana rasuwarsa a matsayin wani babban rashi na ruhi da tarbiyya ga al’umma.

Sheikh Dahiru Bauchi, kamar yadda majiyar iyalansa ta bayyana, ya rasu ne a ranar Alhamis, yana da shekaru 98 a duniya.

A wani sakon ta’aziyya da ya fitar a Kaduna a ranar Alhamis, Shugaban kungiyar CAN ta Arewa, Rabaran Joseph Hayab, ya ce marigayi malamin na daya daga cikin malamai kalilan a kasar nan wadanda koyarwarsu ta ci gaba da karfafa zaman lafiya, tawali’u da mutunta juna ta fuskar addini.

Hayab ya kara da cewa, tsawon rayuwar Sheikh Dahiru Bauchi da ya yi, musamman jajircewarsa wajen koyar da karatun kur’ani da tarbiya, ya samar da tsararrun dalibai da kuma bayar da gudunmawa sosai wajen inganta zamantakewar al’umma a Arewa.

Ya bayyana cewa kungiyar CAN ta Arewa ta amince da marigayi malamin a matsayin mutumin da ya yi amfani da karfinsa wajen karfafa zaman tare da hana tashe-tashen hankula ko da a lokutan tashin hankali a yankin.

A cewar shugaban kungiyar ta CAN, ta yi nuni da cewa rasuwar Sheikh Bauchi ta tunatar da ‘yan Najeriya game da bukatar da ke akwai na ganin an kiyaye dabi’un da ya ke wakilta, musamman a daidai lokacin da al’ummar kasar ke fama da rarrabuwar kawuna, rikicin siyasa da karuwar rashin tsaro.

Hayab ya kara da cewa kungiyar CAN ta Arewa za ta ci gaba da bayar da goyon baya na gaskiya da nufin samar da hadin kai da kuma tabbatar da cewa al’ummomin addinai biyu za su ba da gudunmawa mai ma’ana ga zaman lafiya da ci gaban Nijeriya.

Ya kuma jaddada cewa, karramawar da ta fi dacewa ga marigayi malamin ita ce ‘yan Nijeriya su kara jaddada aniyarsu ta samar da zaman lafiya, hakuri da hadin kan kasa.

Hayab ya mika ta’aziyyarsa ga iyalan marigayin, kungiyar Tijjaniyya, Masarautar Bauchi da sauran al’ummar Musulmi a fadin kasar nan.

Ya bukaci al’ummar Musulmi da Kirista da su kalli wannan lokaci a matsayin wata dama ta zurfafa tattaunawa tsakanin addinai da kuma sake gina aminci a tsakanin kungiyoyi daban-daban.

Ya kuma yi addu’ar Allah ya jikan duk wanda ke cikin bakin ciki, ya kuma baiwa marigayi malamin hutu na dindindin.(NAN)(www.nannews.ng)

SA/BRM

==========

Edited by Bashir Rabe Mani

Masu ruwa da tsaki a Sokoto sun ba da shawarar magance rikice-rikicen yanayi
Uncategorized

Masu ruwa da tsaki a Sokoto sun ba da shawarar magance rikice-rikicen yanayi

Masu ruwa da tsaki a Sokoto sun ba da shawarar magance rikice-rikicen yanayi

Rikici

Daga Habibu Harisu

Abuja, Nuwamba 27, 2025 (NAN) Masu ruwa da tsaki a bangarorin samar da zaman lafiya, jin kai, da ci gaba a jihar Sokoto sun jaddada bukatar gaggauta ns shigar da hanyoyin da suka dace da yanayi cikin dabarun magance rikice-rikice.

Masu ruwa da tsakin sun amince da dabarun ne a yayin taron kaddamar da kwamitin kula da ayyukan samar da hanyar Climate Action II (PPCA) na jihar Sokoto  a Sokoto.

Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya NAN ya ruwaito cewa kungiyar International Alert Nigeria wata kungiya mai zaman kanta ce ke jagorantar shirin tare da tallafin kudi da fasaha daga Irish Aid.

Mahalarta taron sun lura cewa hanyoyin da ake bi na magance rikice-rikicen yanayi suna ba da fifikon fahimtar alakar da ke tsakanin sauyin yanayi da rikice-rikice, da baiwa masu tsara manufofi damar magance batutuwan biyu yadda ya kamata da kuma ci gaban al’ummomi masu rauni.

Sun kara da cewa daukar dabarun daidaita yanayin yanayi na iya rage rikice-rikicen da ke da alaka da yanayin, da inganta zaman lafiya mai dorewa, da bunkasa ci gaba, da karfafa juriya a cikin al’ummomin da suka fi fama da tasirin yanayi.

Hakimin Gagi, Alhaji Sani Umar-Jabbi, ya jaddada muhimmancin dabarun hadin gwiwa don magance matsalolin yanayi da tashe-tashen hankula a matakin kasa, Jihohi, da kuma al’umma domin daukar matakan da suka dace.

Umar-Jabbi ya bukaci aiwatar da manufofin da ke da nasaba da rikice-rikice da suke da tushen rikice-rikice tare da mayar da martani cikin hanzari, yana mai cewa sauyin yanayi ya ta’azzara cin zarafin jinsi, talauci, lalata zamantakewa, da raguwar matakan ilimi.

Mai baiwa gwamna Ahmad Aliyu shawara kan hukumomin bada tallafi Malam Shehu Gwaranyo ya yabawa kungiyar kasa da kasa Alert akan wannan aiki tare da jaddada kudirin gwamnatin jihar na magance sauyin yanayi a matsayin kalubalen duniya.

Gwaranyo ya jaddada cewa magance tasirin yanayi yana buƙatar daukar matakin haɗin gwiwa daga gwamnati, ƙungiyoyin jama’a, abokan hulɗa na ƙasa da ƙasa, da ‘yan ƙasa don samun mafita mai dorewa da kuma sakamakon ci gaba mai dorewa.

Babban jami’in kula da ayyukan jin kai na kasa da kasa, Malam Sanusi Audu, ya ce taron ya hada kan masu ruwa da tsaki don tattauna matsalolin rashin tsaro da ke addabar Sakkwato, inda ya bayyana cewa sauyin yanayi yana bushewa wuraren kiwo, da rage yawan noma, da kuma yin barazana ga samar da abinci.

Audu ya bayyana cewa, rage albarkatun kasa ya haifar da gasa a tsakanin kungiyoyin sana’o’i, kamar makiyaya da manoma, lamarin da ya haifar da tashe-tashen hankula a fadin kasar nan, wadanda galibinsu suka dogara ne da albarkatun kasa.

Ya kara da cewa, magance matsalar rashin tsaro ba tare da la’akari da masu bunkasa yanayi ba, zai ba da damar matsalolin da ke tattare da su su tabarbare, ta yadda za a samar da hanyoyin da suka dace da yanayin da suke da muhimmanci domin dorewar zaman lafiya, kwanciyar hankali, da ci gaba mai dorewa a Nijeriya. (NAN)( www.nannews.ng )

HMH/AMM

======

Abiemwense Moru ne ya gyara

Sightsavers sun horas da Hakimai 87 don habbaka rabon maganin Azithromycin a Sokoto
Uncategorized

Sightsavers sun horas da Hakimai 87 don habbaka rabon maganin Azithromycin a Sokoto

Sightsavers sun horas da Hakimai 87 don habbaka rabon maganin Azithromycin a Sokoto

Azithromycin
Daga Habibu Harisu
Sokoto, Nuwamba 27, 2025 (NAN) Sightsavers, tare da hadin gwiwar Hukumar Kula da Lafiya a matakin farko ta Jihar Sakkwato, sun hada kan Hakimai 87 don tallafa wa yara kanana azithromycin, da karfafa gwiwar al’umma a kokarin kula da lafiyar yara a fadin jihar.

Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya ya bayar da rahoton cewa, shirin yana gudana ne a karkashin shirin SARMAAN, wanda aka yi wa lakabi da Antimicromicin Children, wanda aka yi wa lakabi da Antimicromicin Children. inganta sakamakon rayuwar yara ta hanyar rigakafin rigakafi.Azithromycin wani maganin rigakafi ne mai yasiri wanda ke hana hana kwayan cuta yaduwa, ta haka yana dakatar da haɓakar ƙwayoyin cuta, yana sa ya zama mai tasiri don magance cututtukan da ke ba da gudummawa ga yawan cututtukan yara da mace-mace a cikin al’ummomi masu rauni.

Ana amfani da maganin rigakafi don magance cututtukan numfashi, gudawa, da cututtuka daban-daban na yara. Gwamnatinta ta yi daidai da ƙa’idodin Hukumar Lafiya ta Duniya ta 2022 don rigakafin rigakafin da aka yi niyya tsakanin mutanen da ke cikin haɗari.

Da yake jawabi a wajen taron da aka yi a Sokoto, jami’in tsare-tsare na jihar, Muhammad Ladan, ya ce SARMAAN wani shiri ne na bincike da gwamnati ke jagoranta, wanda ya samo asali daga binciken da ba zato ba tsammani, wanda ya bayyana fa’idar rarraba azithromycin.

Wakilin Daraktar kasa Joy Shu’aibu, Ladan ya bayyana cewa shirin ya shafi yara daga haihuwa zuwa watanni 59 ta hanyar amfani da azithromycin, musamman a cikin al’ummomin da ke fama da Cututtukan wurare masu zafi kamar onchocerciasis da schistosomiasis da ke haifar da mace-mace.

Ya jaddada muhimmiyar rawar da sarakunan gargajiya ke takawa, tare da amincewa da dadewar alkawuran da suka yi da kuma gudunmawar da suka bayar a yakin neman lafiya a baya, wanda ya kara inganta hadin kai da kuma taimakawa wajen auna nasarorin kiwon lafiya na al’umma.

Ladan ya yi nuni da cewa, ana sa ran Hakimai da za suka halarci taron su yi irinsa tare da yada ilmin ga kananan sarakunan gargajiya a fadin al’ummarsu domin karfafa wayar da kan jama’a da kuma tabbatar da hada kan shirye-shirye.

Ya nanata cewa jihar Sokoto ta ci gaba da kasancewa a cikin jihohin da ake fama da matsalar mace-macen yara, inda ya jaddada kudirin kungiyar ta SARMAAN na rage mace-mace ta hanyar fadada ayyukan rigakafi da kuma tabbatar da inganta lafiyar al’umma.

Ladan ya tabbatar da cewa yara a kananan hukumomi 20 sun riga sun ci gajiyar maganin azithromycin, inda ya bayyana shirin a matsayin wani gagarumin ci gaba na inganta rayuwa gaba daya a jihar.

A cewarsa, a zagaye na uku sun sami sama da kashi 90 cikin 100 nasarar shirin, wanda hakan ya sanya fatan dorewar ci gaban da aka samu tare da sanya ido kan aminci da ingancin azithromycin wajen rage juriyar rigakafin cututtuka a tsakanin yaran da aka yi musu magani.

Ya bayyana kasantuwar Sightsavers a Sakkwato tun 1996, wanda ya fara da ayyukan kula da ido wanda a karshe ya kai ga kafa da samar da cibiyoyin kiwon lafiya 19 da ke ba da tallafi na kulawa da ido na al’umma.

Ta hanyar tallafin, an samu ƙarin likitoci, ma’aikatan jinya, ma’aikatan kiwon lafiya na al’umma da ma’aikatan agaji sun sami horo na musamman na kula da ido, wanda ke ƙarfafa ƙarfin jihar don isar da muhimman ayyuka ga al’ummomin da ba su da aiki.

Ladan ya kara da cewa, Sightsavers sun bullo da wani tsarin ilimi wanda ya baiwa dalibai makafi damar koyo tare da takwarorinsu masu gani, wanda hakan ya sa dalibai da dama masu nakasa suka samu ci gaba zuwa manyan makarantu.

Sarkin Musulmi, wanda Hakimin Wurno, Alhaji Kabiru Cigari ya wakilta, ya bada tabbacin ci gaba da bayar da goyon bayan aiwatar da shirye-shirye da bayar da rigakafi, inda ya jaddada kudirin cibiyoyin gargajiya na inganta lafiyar ‘yan kasa.

Ya bukaci mahalarta taron da su dauki shirin da muhimmanci tare da kara ba da gudummawarsu wajen inganta lafiyar al’umma, yana mai jaddada cewa ingantacciyar rayuwa tana bukatar hadin kai tsakanin shugabanni da gidaje.

Daraktan bayar da shawarwari na SSPHCDA Alhaji Kamaru Gada ya ce gwamnatin jihar ta raba babura ga jami’an rigakafi na karkara tare da samar da firij domin karfafa sanyi da kuma inganta aikin rigakafin.

Gada ya yaba da nasarar aikin, inda ya bayyana cewa azithromycin ya kasance muhimmiyar maganin rigakafi don magance cututtukan yara, yana taka muhimmiyar rawa wajen rage mace-mace da inganta rayuwa tsakanin yara masu rauni.

Ya bayyana goyon baya daga Sightsavers da sauran abokan tarayya a matsayin mai matukar dacewa ga kokarin kiwon lafiya na gwamnati, yana ba da tabbacin karfafa hadin gwiwa don cimma sakamako mai dorewa da tasiri a duk fadin jihar.

An kammala taron ne da tattaunawa kan kalubale, hanyoyin magance al’umma, da kuma halayen jami’an gwamnati da na ma’aikatan lafiya game da yakin rigakafin, da nufin inganta isar da sa hannun jama’a yadda ya kamata. (NAN) (www.nannews.ng)

HMH/AMM

======
Abiemwense Moru ne ya gyara
Uncategorized

Tinubu ya ayyana dokar ta baci akan tsaro a fadin kasar

Tinubu ya ayyana dokar ta baci akan tsaro a fadin kasar

Tsaro

By Muhyideen Jimoh

Abuja, Nuwamba 26, 2025 (NAN) Shugaban kasa Bola Tinubu a ranar Laraba ya ayyana dokar ta-baci a fadin kasar tare da ba da umarnin daukar sabbin jami’an soji domin karfafa ayyukan da ake yi a fadin kasar nan.

A wata sanarwa da shugaban ya fitar a Abuja, ya ce rundunar ‘yan sandan Najeriya za ta dauki karin ma’aikata 20,000 nan take, wanda zai kai 50,000 da ake ci gaba da daukar nauyin.

“Ta wannan sanarwar, ‘yan sanda da sojoji sun ba da izinin daukar ƙarin ma’aikata.

“‘Yan sanda za su dauki karin jami’ai 20,000, wanda zai kawo jimillar 50,000,” in ji shi.

Tinubu ya ba da izinin yin amfani da sansanonin masu yi wa kasa hidima na wucin gadi a matsayin wuraren horar da ‘yan sanda gabanin inganta wuraren horar da ‘yan sanda da ake da su.

Ya ba da umarnin cewa jami’an da aka janye daga aikin ba da kariya ga VIP za su yi gaggawar sake horas da su kafin a tura su wuraren da ke fuskantar matsalar tsaro.

Shugaban ya kuma bai wa ma’aikatar harkokin wajen kasar izinin tura kwararrun masu gadin daji domin fatattakar ‘yan ta’adda da ‘yan fashi da kuma fara daukar ma’aikata don tabbatar da wuraren da ke dazuzzuka.

“Ya ‘yan uwana ‘yan Najeriya, wannan lamari ne na gaggawa na kasa, kuma muna mayar da martani ta hanyar tura karin ma’aikatq a kasa, musamman a wuraren da ake fama da matsalar tsaro,” in ji shi

Tinubu ya yabawa jami’an tsaro kan yadda suka samu nasarar kubutar da ‘yan mata 24 da aka sace a Kebbi da kuma masu ibada 38 a jihar Kwara, inda ya ba da tabbacin ci gaba da kokarin ceto sauran wadanda aka yi garkuwa da su a Nijar da sauran jihohin kasar.

Shugaban ya bukaci rundunar sojin kasar da su kasance masu jajircewa da kuma kiyaye da’a, tare da yin alkawarin baiwa gwamnati cikakken goyon baya.

Ya kuma bayyana goyon bayansa ga jami’an tsaro na matakin jiha, ya kuma bukaci majalisar dokokin kasar da ta fara nazarin dokokin da jihohin da ke bukatar ‘yan sandan jihar su kafa su.

Tinubu ya shawarci jihohi da su kiyaye zaman makarantun kwana a lungu da sako na gari ba tare da isasshen tsaro ba, ya kuma bukaci cibiyoyin addini a cikin al’ummomin da ba su da karfi da su nemi karin kariya.

Ya kuma nanata mayar da hankalin gwamnatinsa wajen magance rikicin makiyaya da manoma, inda ya yi kira ga kungiyoyin makiyaya da su rungumi kiwo, su kawo karshen kiwo a fili, da kuma mika makamai ba bisa ka’ida ba.

Shugaban ya jajantawa iyalan wadanda harin ya rutsa da su a jihohin Kebbi, Borno, Zamfara, Niger, Yobe da Kwara, tare da jinjina ma sojojin da suka mutu ciki har da Brig.-Gen. Musa Uba.

“Waɗanda suke so su gwada ƙudirinmu bai kamata su riƙa saka kanmu da rauni ba,” in ji shi.

Tinubu ya bukaci ‘yan Najeriya da su kwantar da hankalinsu tare da lura yayin da ya kamata su bayar da rahoton abubuwan da ba su dace ba, yana mai ba da tabbacin cewa al’ummar kasar za ta shawo kan matsalolin tsaro. (NAN) (www.nannews.ng)

MUYI/BRM

============

Tinubu ya nada Baguda a matsayin Shugaban Asibitin lafiyar Kwakwalwa da ke Kware-Sokoto.
Uncategorized

Tinubu ya nada Baguda a matsayin Shugaban Asibitin lafiyar Kwakwalwa da ke Kware-Sokoto.

Tinubu ya nada Baguda a matsayin Shugaban Asibitin lafiyar Kwakwalwa da ke Kware-Sokoto

Nadi
Daga Habibu Harisu
Sokoto, Nuwamba 26, 2025 (NAN) Shugaban kasa Bola Tinubu ya tabbatar da nadin Dr Suleiman Baguda a matsayin babban darektan kiwon lafiya / babban jami’in kula da asibitin lafiyar kwakwalwa na tarayya da ke Kware a jihar Sokoto.
Hakan na kunshe ne a cikin wata sanarwa da Daraktan gudanarwa na asibitin, Alhaji Abdullahi Gada ya sanya wa hannu, kuma aka mika wa kamfanin dillancin labarai na Najeriya (NAN) ranar Talata a Sokoto.
Gada ya ce an sanar da hakan ne ta hannun karamin ministan lafiya, Dr Adekunle Salako, inda ya kara da cewa ya kasance nadin na farko na shekaru hudu daga ranar 14 ga Nuwamba, 2025.
Kafin nadin Baguda, Cikkaken Likitan Kwakwalwa ya kasance mukaddashin Daraktan Asibitin, wanda ya kware a fannin ilimin tabin hankali daga Asibitin Koyarwa na Aminu Kano (AKTH) da Cibiyar Kiwon Lafiya ta Tarayya (FMC) da Guru da Jami’ar Abubakar Tafawa Balewa da ke Bauchi, tare da wasu kwararru da horarwa.
Gada ya nuna jin dadinsa da karramawar da shugaban kasar ya yi masa, inda ya kara da cewa al’ummar asibitin sun yi maraba da wannan ci gaban da aka samu tare da yi wa daraktan lafiya fatan samun nasara. (NAN) (www. nannews.ng)
HMH/BRM
Tsarin Hajjin adashen gata shi ne mafi kyawun zaɓin biyan kudin Hajji mai nasara – Farfesa Yagawal
Uncategorized

Tsarin Hajjin adashen gata shi ne mafi kyawun zaɓin biyan kudin Hajji mai nasara – Farfesa Yagawal

Tsarin Hajjin adashen gata shi ne mafi kyawun zaɓin biyan kudin Hajji mai nasara – Farfesa Yagawal

Tattalin Arziki
Daga Habibu Harisu
Sokoto, Nuwamba 24, 2025 (NAN) Tsarin Hajjin adashen gata shi ne mafi kyawun hanyar biyan kudin Hajji don samun cikkakiyar nasarar aikin Hajjin.

Farfesa Abubakar Yagawal, Kwamishinan Tsare-tsare, Bincike, Kididdiga, Watsa Labarai da Laburare (PRSILS) a Hukumar Aikin Hajji ta Kasa (NAHCON), ya shaida wa Kamfanin Dillancin Labarai na Najeriya NAN a ranar Litinin a Sokoto.

NAN ta ruwaito cewa shirin, hadin gwiwa tsakanin NAHCON da bankunan da ba bashi mai ruwa, musamman bankin Jaiz , ya baiwa mahajjata damar yin tanadi na tsawon lokaci ta hanyar da ta dace da Shari’a. 

Ya bayyana fatansa cewa tsarin zai hana jinkirin biyan kudin aikin Hajji ta hanyar niyya da wuri ga mahajjata, da samar da wuraren kwana a wurare masu kyau a Makka da Madina tare da tabbatar da tsare-tsare masu inganci.

Ya koka da yadda jinkirin biyan kudin aikin Hajji ya haifar da bada lokacin shirye-shirye, tare da samar da matsuguni a wurare masu nisa yana mai jaddada cewa mahukuntan Saudiyya na tabbatar da shirye-shiryen wanda ya fara zuwa.

“Mafi yawan ’yan Najeriya suna jira har wa’adin da aka kayyade don biyan kudin ya kusa cika, wasu su garzaya don sayar da dabbobinsu ko amfanin gonakinsu su biya kudi a lokaci daya, kashi biyu ko uku.

“Halayen na kawo cikas ga gudanar da shirye-shirye a Najeriya ba tare da wata matsala ba, saboda a kullum mahukuntan Saudiyya suna tattaunawa da kasashen duniya kan aikin Hajjin bana mai zuwa nan da nan bayan kammala ibadar shekara guda.

“Akwai bukatar a fahimci cewa Hajji ibada ce ta rayuwa da ke bukatar tsari na tsawon shekaru,” inji shi.

Yagawal ya bayyana cewa tsarin adashen gata na bada damar tsari mai kyau, kuma aikin Hajji abu ne na duniya wanda ke baiwa hukumomin jin dadin alhazai damar tsara aikin hajji na shekaru.

A cewarsa, mahajjaci zai iya tuntubar wata cibiyar hada-hadar kudi da aka kebe tare da tsarin adashen gata aikin Hajji don ajiya wanda yawanci ana raba shi a cikin kaso kaso.

“Tsarin na tabbatar da rage kudin aikin Hajji ga maniyyata saboda kudaden da mahajjaci ya ajiye a bankuna za su kasance bisa halaltacciyar mu’amala ta hanyar amfani da kudaden, ta yadda mai shi zai amfana da kudaden da doka ta tanada.

“Wannan tsari ne wanda za a yi gada da zai tanadin hidimomi da tsararraki masu zuwa, musamman don matasa da masu karamin karfi,” in ji Yagawal.

Ya yabawa shugaban kasa Bola Tinubu bisa jajircewarsa na ganin an gudanar da aikin Hajji cikin sauki, da kuma bada damar gudanar da aikin Hajji kan tsari Mai kyau tare da samun karin nasarori tare da amincewa da rage farashin maniyyata aikin hajjin 2026 a halin yanzu.

Yagawal ya kuma yabawa Gwamnonin Jihohin bisa irin tallafin da suke baiwa Hukumar NAHCON musamman kungiyar Gwamnonin Arewa Maso Yamma bisa shirinsu na ganin an biya su.

Yagawal ya yi kira ga masu ruwa da tsaki da su yi taka tsantsan wajen kiyaye wa’adin da hukumomin Saudiyya suka kayyade don gudanar da aikin Hajji na 2026.

NAN ta ruwaito cewa an kafa tsarin adashen gata na aikin Hajji ne bisa ka’idar Mudaraba (partnership), inda ake zuba jari da ribar da ake samu tare da raba wa masu ajiya, wanda hakan zai taimaka wajen bayar da tallafin kudin Hajji.

An tsara tsarin ne ga dukkan musulmi ba tare da la’akari da kuɗin shiga, shekaru, ko matsayinsu ba.

Mahajjata za su iya buɗe asusu tare da lambobin (BVN da NIN) kuma su zaɓi tsarin biyan kuɗi mai sauƙi (kullum, mako-mako, kowane wata, kwata, ko shekara-shekara.( NAN)( www.nannews.ng )

HMH/SH

=======
Sadiya Hamza ta gyara

=====