All posts by Habibu Harisu

Hukumar UBEC ta horar da malamai 1,250 dabarun koyarwa na zamani da lafuzza a Sokoto

Horowa

Daga Habibu Harisu

Sokoto, Aug. 27, 2025 (NAN) A ranar Laraba ne Hukumar Ilimin Baidaya ta kasa (UBEC) ta fara horas da malaman firamare 1,250 na kwana uku a kan dabarun koyarwa na zamani da lafuzzan kalamai a jihar Sakkwato.

An shirya horon ne tare da hadin gwiwar hukumar kula da ilimin bai daya ta jihar Sokoto (SUBEB) da wani kamfani mai zaman kansa mai suna Universal Learning Solutions (ULS).

Da yake zantawa da manema labarai a gefen horon na kwanaki uku, Shugaban Hukumar SUBEB, Alhaji Umaru Nagwari, ya ce horon wani muhimmin mataki ne da nufin inganta harkar ilimi a jihar.

Nagwari, wanda babban sakataren SUBEB, Alhaji Ahmad Wamakko ya wakilta, ya bayyana cewa shirin na kara kwazo ne da nufin fallasa malamai kan kyawawan ayyuka na zamani.

Ya jaddada muhimmancin rawar da malaman makarantu ke takawa wajen tsarin ilimi, inda ya kara da cewa ingantacciyar koyo da koyarwa na da matukar muhimmanci wajen samun nagartar ilimi.

Shugaban hukumar ya nuna godiya ga masu gudanarwa tare da horar da malamai ya kuna yo kira ga mahalarta taron da su yi amfani da sabbin dabarun koyar da dalibai tare da ilimantar da abokan aikinsu.

A nasa jawabin, shugaban kungiyar masu gudanar da ULS, Mista Abbas Muhammad, ya ce an shirya horaswar ne a cibiyoyi uku, kuma an zabo malaman da suka halarta daga kananan hukumomi 23 na jihar.

Muhammad, kwararre na Ilimi da Manajan Ayyukan Karatu na ULS, ya bayyana cewa horon ya ta’allaka ne kan dabarun koyarwa na Jolly phonics, Sauti da Fahimtar Furuci.

Ya kara da cewa daliban da aka yi niyya su ne wadanda ke cibiyoyin bunkasa yara na farko da na firamare daya da dalibai biyu da uku a fadin jihar.

Ya ce za a samar da kayan aiki da sauran kayan koyarwa ga wadanda suka ci gajiyar shirin.

Ya kuma bukaci mahalarta taron da su yi amfani da ilimin da suka samu wajen sauya makarantunsu sannan ya bayyana horon a matsayin wani muhimmin jarin da zai sa a gaba a harkar ilimi a jihar.

Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya NAN ya ruwaito cewa an hada malamai a cikin azuzuwa kuma horon ya hada da zanga-zanga, motsa jiki da kuma gabatar da bidiyo. NAN) (www.nannews.ng)

HMH/DCO

====

Deborah Coker ne ya gyara shi

Talauci

Daga Habibu Harisu

Sokoto, Aug. 27, 2025 (NAN) Masu ruwa da tsaki a jihar Sokoto sun yi alkawarin fadada hanyoyin kare rayuwar jama’a, da nufin isar dasu ga mafi yawan gidaje masu rauni da rage talauci a tsakanin al’ummomi ta hanyar samar da matakan kare lafiyar jama’a.

An yi alkawarin ne a wani taron karawa juna sani da ma’aikatar kasafin kudi da tsare-tsare ta jihar, tare da hadin gwiwar UNICEF da ILO suka shirya a karkashin shirin EU da SUSI domin bunkasa rayuwar jama’a baki daya.

Kamfanin Dillancin Labarai na Najeriya (NAN) ya ruwaito cewa taron ya mayar da hankali ne kan yin nazari kan manufofin kariyar zamantakewar Najeriya da sabunta rajistar zamantakewar jama’a ta kasa don tantancewa da tallafawa talakawa da marasa galihu.

Kwamishinan Kasafin Kudi da Tsare Tattalin Arziki, Dr Abubakar Zayyana, ya bayyana shirin a matsayin mai matukar muhimmanci wajen tinkarar radadin talauci da ke addabar Sakkwato, inda ya bayyana shirin a matsayin wani mataki na samar da ci gaba mai ma’ana da kuma inganta rayuwar al’umma.

Ya bayyana cewa kwanan nan Sokoto ta gudanar da nata binciken na Multidimensional Poverty Index (MPI), inda ta nemi ingantattun bayanai masu inganci, biyo bayan damuwa game da hanyoyin da aka yi amfani da su a cikin rahoton Hukumar Kididdiga ta Kasa (NBS) na 2022.

“Muna so mu tabbatar da shisshigi ya dogara da tabbatattun bayanai na musamman.

” Hukumar Kididdiga ta Sokoto, da Redware ke tallafawa, ta gudanar da binciken MPI don sa ido kan yadda talauci ke tafiya da kuma jagorantar martanin da aka yi niyya,” in ji Zayyana.

Ya kara da cewa gwamnatin Sokoto tana amfani da tsarin kasa zuwa sama, wajen tattara bayanai a matakin unguwanni domin tsara manufofi masu inganci, masu tasiri daga tushe wadanda suka shafi fatara da inganci da inganci.

A nasa jawabin, kwararre kan manufofin zamantakewa na UNICEF, Mista Ibrahim Isa, ya bayyana shirin EU-SUSI da aka yi niyya na shigar da matsugunan gidaje miliyan daya a fadin Abia, Benue, Oyo, da Sokoto shiga rajistar zamantakewa ta kasa.

Ana sa ran kowace jiha mai shiga za ta ba da gudummawar gidaje 250,000 nan da shekarar 2025.

Isa ya jaddada cewa tattara bayanai akan lokaci da kuma niyya sahihai zai kara fadada hanyoyin da za a bi wajen kare al’ummar Najeriya yadda ya kamata.

“A Sokoto kadai, muna da burin daukar nauyin al’ummomin 3,041 da ba a lissafa ba, tare da karawa gidaje 877,047 da aka riga aka kama a cikin rajistar kasa,” in ji Isa, yana mai jaddada girman aikin kidayar da ke tafe.

“Don tallafawa wannan kokarin, UNICEF tana samar da allunan 200, bankunan wutar lantarki 200, kwamfyutoci uku, da sauran dabaru don tabbatar da ingantattun ayyukan filin da kuma kama bayanai na hakika,” in ji shi yayin gabatar da shi.

Ya kuma yabawa gwamnatin jihar Sokoto bisa jajircewar da take yi wajen kare al’umma, inda ya bayar da misali da wasu tsare-tsare da suka hada da bayar da kudade ga nakasassu, ciyar da makarantu, fansho, da kula da lafiya ga marasa galihu.

Duk da ci gaban da aka samu, Isa ya yi kira da a kara tallafa wa gwamnati.

Ya lura cewa SOCU a Sokoto ba su da motocin aiki da sauran kayan aikin da ake bukata don gudanar da ayyukan kidayar iyali yadda ya kamata a fadin jihar.

“Ba kamar sauran jihohin EU-SUSI ba, Sokoto SOCU ba ta da motocin fage.

“Muna kira ga gwamnati da ta samar da kayan aiki, ciki har da karin allunan 16 da bankunan wutar lantarki ga masu kidayar filayen 216,” in ji shi.

Isa ya jaddada hadin gwiwar za ta inganta hanyoyin samar da shirye-shiryen zamantakewa na tarayya da na jihohi, ta yadda za a karfafa kokarin yaki da talauci da rashin daidaito tare da samar da zaman lafiya a fadin jihar Sokoto.

Da yake jawabi, SOCU, Kodinetan Jihar, Alhaji Chika Waziri ya godewa masu ruwa da tsaki bisa gudummawar da suka bayar, inda ya bayyana cewa iliminsu, da ra’ayoyinsu, da kuma goyon bayansu na taimakawa wajen tsara manufofin da za su daukaka al’umma masu rauni.

“Mun yaba da lokacin da aka yi don raba gwanintar ku.

“Tsarin ku yana taimakawa wajen daidaita dabarun da ke shafar gidaje marasa galihu da marasa galihu,” in ji Waziri yayin da yake jawabi ga mahalarta taron.

Babban mai ba da shawara, Mista Nadar Huijreigs, ya gabatar da mahimman bayanai game da ka’idojin kare zaman jama’a na kasa da kasa wanda ya dace da ayyukan Bankin Duniya, yana ba da haske mai amfani a cikin tsare-tsaren tsare-tsare.

Mahalarta taron bitar sun hada da wakilai daga hukumar kididdiga ta jiha, da tsarin bayar da gudunmawar kiwon lafiya na jiha, SOCU, da sauran cibiyoyi da suka dace da ke aiki don inganta rayuwar al’umma a Sakkwato.

(NAN) (www.nannews.ng)

HMH/

=====

Hankali

Daga Habibu Harisu

Sokoto, Aug. 27, 2025 (NAN) Hukumar wayar da kan jama’a ta kasa (NOA) ta yi kira ga kungiyoyi da kungiyoyin al’umma da su goyi bayan wayar da kan jama’a game da manufofin gwamnati, kimar kasa, shirye-shirye, wayar da kan jama’a kan tsaro da kuma fasalin kasa.

Darakta Janar na Hukumar NOA, Malam Lanre Issa-Onilu ne ya yi wannan kiran a wani taron manema labarai a Sokoto.

Issa-Onilu, wanda ya samu wakilcin Mista Bala Musa, Daraktan yada labarai, Sadarwa da Hulda da Jama’a na NOA, ya ce an yi kokarin ne domin fadakar da ‘yan Nijeriya manufofin gwamnatin shugaba Bola Tinubu.

Ya ce an hada ma’aikata a jihohi 36 da kananan hukumomi 774 da ke fadin kasar nan domin aiwatar da yakin wayar da Kai.

Ya bukaci ‘yan Najeriya da su samu bayanai masu kyau da suka dace game da Najeriya ta hanyar yanar gizo na NOA  www.noa.gov.ng , Artificial Intelligent search, dandalin sada zumunta da kungiyoyin yada labarai kan tsare-tsare, ayyuka da shirye-shiryen da aka tsara don raya rayuwar al’umma.

A cewarsa, atisayen ba wai kamfe ne kawai ba, har ma da hadaddiyar wayar da kan al’umma da ke taba zuciyar ‘yan kasa, aminci, dabi’u da ci gaba.

“Ma’aikatan NOA za su sa dalibai, malamai da masu gudanarwa kan zama dan kasa nagari, kima, yayin da kuma suke karfafa mutunta alamomin kasa kamar tuta, waka, kudi da tsarin mulki.

“Hukumar za ta wayar da kan ‘yan Najeriya kan illolin sanya kan bukukuwan bikin yaye makarantu, da damar shirin ba da lamuni na dalibai, da tsare-tsaren karfafa kasuwanci da basira da kuma shigar da shafukan sada zumunta.

“Shirye-shiryen wayar da kan jama’a sun kuma hada da shirin asusun zuba jari na matasa na kasa (NYIF) inda aka ware Naira biliyan 110 domin tallafa wa matasa, da Asusun horas da masana’antu (ITF) da kuma Renewed Hope Infrastructural Funds inda ake gyara makarantu, hanyoyi da sauran su a fadin kasar nan,” inji shi.

Shugaban ya yi bayanin cewa NOA na wayar da kan ‘yan Najeriya game da shirye-shiryen bala’o’i, tare da samar da bayanai na musamman ga al’umma kan yanayin yanayi don jagorantar manoma da mazauna yankunan da ke fama da ambaliyar ruwa.

Ya ce hukumar ta kuma hada kai da jami’an tsaro domin inganta tsaro, da karfafa musayar bayanan sirri kan lokaci da kuma samar da amana tsakanin ‘yan kasa da jami’an tsaro.

Ya jaddada bukatar karin shirye-shirye na farfado da kimar kasa, kiyayewa da inganta alamomin kasa da kuma bin kyawawan halaye.

Ya kara da cewa kokarin hukumar ya hada da gudanar da tarurruka na gari, wayar da kan jama’a a wuraren shakatawa na motoci, kasuwanni, ziyarar shawarwari ga sarakunan gargajiya baya ga gidajen rediyo da talabijin da sauran kafafen yada labarai na cikin gida.

Babban daraktan ya ba da tabbacin kara hadin gwiwa da hukumomin tarayya, jihohi da kananan hukumomi da kungiyoyi da kungiyoyi masu zaman kansu domin samun nasarar da ake bukata. (NAN) (www.nannews.ng)

HMH/ADA

Deji Abdulwahab ne ya gyara

====

Hausa

Daga Aminu Daura/Zubairu Idris

Daura (Katsina), Aug. 27, 2025 (NAN) Majalisar Masarautar Daura a Jihar Katsina ta shirya gagarumin bikin ranar Hausa ta Duniya ta 2025, wadda aka sadaukar domin bunkasa harshe, tarihi da al’adun Hausawa.

Taron mai taken: “Al’adunmu na jiya da yau da gobe” ya jawo hankulan sarakunan gargajiya da masu sha’awar al’adu da matasa da mata, inda suka yi dafifi zuwa fadar Sarkin Daura da kaya masu kayatarwa don girmama al’adun Hausawa.

Mukaddashin gwamnan jihar Faruk Lawal-Jobe ya yabawa Sarkin Daura bisa karbar bakuncin taron.

Kwamishinan kananan hukumomi da masarautu Usman Abba-Jaye ya wakilta, Lawal-Jobe ya jaddada rawar da al’adun Hausawa ke takawa wajen samar da zaman lafiya da hadin kai.

“Al’adun Hausawa ba gado ne kawai ba, al’ada ce ta hada kan miliyoyin jama’a a kan iyakoki.

“Gwamnati za ta ci gaba da tallafawa kokarin da ke inganta al’adunmu, harshe, da dabi’unmu a matsayin wani bangare na ainihin mu,” in ji shi.

Firaministan Jamhuriyar Nijar, Ali Lamine-Zain, ya gode wa sarkin bisa gayyatar da ya yi masa domin halartar taron.

Lamine-Zain ta samu wakilcin gwamnan Zinder, Kanar Muhammad Umar.

“Duk lokacin da dan Nijar ya ziyarci Najeriya ya san ya dawo gida, haka kuma duk lokacin da dan Najeriya ya je Nijar, shi ma ya kan ji yana gida.

“Mu iyali ɗaya ne, haɗin kai ta soyayya, abota, da gadon gado.

“Shugaban Nijar na mutunta irin wannan hadin kai da farfado da al’adu, domin yana karfafa Harshen Hausa da kuma kiyaye al’adunmu har zuwa tsararraki masu zuwa,” in ji shi.

Alhassan Ado-Doguwa, Sardaunan-Kasar Hausa, wanda ya yi magana a madadin jihohin Hausa bakwai, ya bayyana farin cikinsa da samun damar halartar bikin.

Ado-Doguwa, mamba ne mai wakiltar mazabar Doguwa/Tudun Wada daga jihar Kano a majalisar wakilai.

Ya ce majalisar dokokin kasar za ta bunkasa rawar da hukumomin gargajiya ke takawa a cikin kundin tsarin mulki, domin kara karfafa yakin da ake yi na yaki da ta’addanci a sassan kasar nan.

Har ila yau, Sen. Ibrahim Ida, Wazin-Katsina, ya ce akwai masu magana da harshen Hausa kusan miliyan 200 a duniya.

Sai dai ya yi Allah wadai da kutsawa wasu munanan abubuwa cikin al’adun Hausawa, ya kuma yi kira ga wadanda abin ya shafa da su cire su don kiyaye kyawawan al’adun gargajiya.

Bikin ya baje kolin kayan sana’o’in gargajiya kamar su durbar, maƙera, sassaka, baƙar fata, da kokawa da damben gargajiya, da nufin baje kolin al’adun gargajiya da al’adun Hausawa. (NAN) (www.nannews.ng)

AAD/ZI/RSA

==========

Rabiu Sani-Ali ya gyara

Rashin zuwan Sahara Reporters a kotu ya kawo cikas ga shari’ar Sowore

Wandoo
Sombo

Abuja, Aug. 27, 2025 (NAN) A ranar Laraba ne aka kasa ci gaba da gurfanar da Omoyele Sowore da Sahara Reporters a gaban babbar kotun tarayya da ke Abuja saboda rashin halartar wanda ake zargi na biyu, Sahara Reporters.

Shari’ar da ta kunshi sabbin tuhume-tuhume da suka hada da jabu, bata suna, da kuma tada kayar baya, an shirya gurfanar da shi a gaban mai shari’a Emeka Nwite.

Sai dai an sanar da kotun cewa wanda ake kara na biyu ba a mika sammacin kotun ba.

Lauyan da ya shigar da kara ya bayyana cewa, kokarin yiwa wanda ake kara na biyu hidima ta hanyoyin da aka canza, ta hanyar buga sammacin, bai yi nasara ba, domin buga bai shirya ba.

Don haka mai shari’a Nwite ya dage ci gaba da sauraron karar har zuwa ranar 15 ga watan Satumba domin gurfanar da shi a gaban kuliya.

Kamfanin Dillancin Labarai na Najeriya, NAN, ya ruwaito cewa, sabon tuhumar da ake wa Sowore da Sahara Reporters, da aka shigar a farkon watan Agusta, na da alaka da jerin rahotannin da aka buga a Sahara Reporters game da badakalar karawar jami’an ‘yan sanda da kuma shigar Sowore a zanga-zangar da jami’an ‘yan sandan da suka yi ritaya suka yi na neman a sake fasalin fansho.

Cajin ƙidaya uku ya karanta:

Kidaya ta daya:
“Cewa Omoyele Sowore da Sahara Reporters a ranar 30 ga Yuli 2025 ko kuma a cikin hurumin wannan kotun kun hada baki a tsakanin ku don aikata wani laifi: jabu, kuma ta haka ne kuka aikata laifin da zai hukunta a karkashin sashe na 1 (2) (c) na dokar laifuffuka daban-daban na Tarayyar Najeriya.

“Cewa ku Omoyele Sowore da Sahara Reporters a ranar 30 ga watan Yuli ko kuma game da hurumin wannan kotun, kun kirkiri sakon waya ta ‘yan sanda da aka ce babban jami’in kula da babban sufeton ‘yan sanda ne ya sanya wa hannu, kuma ta haka ne kuka aikata laifin da za a hukunta shi a karkashin sashe na 1 (2) (c) na Dokokin Tarayyar Najeriya.

“Cewa Omoyele Sowore a ranar 31 ga watan Yuli ko kuma a ranar 31 ga watan Yuli da ke karkashin ikon wannan kotun, da gangan ka sanya siginar ‘yan sanda na bogi da sauran abubuwan tunzura jama’a a shafinka na Facebook da nufin tunzura jami’an rundunar da sauran jama’a su yi wa gwamnatin tarayya kisan-kiyashi kuma ta haka ne ka aikata laifin da za a hukunta shi a karkashin sashe na 114 na dokar Penal Code.”

Da yake magana da manema labarai bayan zaman kotun, Lauyan Sowore, Mista Marshall Abubakar, ya ce zai kalubalanci cancantar tuhumar, yana mai bayyana su a matsayin rashin gaskiya da adalci.

Ya ce babu dalilin da zai sa wanda yake karewa ya shigar da kara kan tuhumar da ba ta dace ba. (NAN) (www.nannews.ng)
WS/SH

=======

Sadiya Hamza ta gyara

Iran ta kashe ‘yan ta’adda 13 a lardin kudu maso gabashin kasar

‘Yan ta’adda

Dakarun kare juyin juya halin Musulunci na kasar Iran a ranar Laraba 27 ga watan Agusta, 2025 ya bayyana cewa, dakarun kasar sun kashe ‘yan ta’adda 13 a wani samame na hadin gwiwa guda uku da suka kai a kudu maso gabashin lardin Sistan da Baluchestan.

A cikin wata sanarwa da aka buga a kafar yada labarai ta Sepah News, IRGC ta ce dakarunta na kasa, tare da hadin gwiwar sassan leken asirin kasar.

Ta gudanar da ayyukan yaki da ta’addanci na hadin gwiwa a yankunan Iranshahr, Khash, da Saravan da safiyar Laraba.

Ya kara da cewa an kuma kama wasu ‘yan ta’adda a yayin gudanar da aikin ba tare da tantance adadin su ba.

Da yake karin haske kan farmakin da aka kai a Iranshahr, kakakin ‘yan sandan kasar Iran Saeed Montazerolmahdi, ya ce jami’an tsaron kasar sun kashe ‘yan ta’adda 8, wadanda ke da hannu a harin da aka kai a ranar Juma’a kan wasu jami’an ‘yan sanda da ke sintiri.

Harin da aka kai kan jami’an ‘yan sanda da ke sintiri a karamar hukumar da ya yi sanadin mutuwar ‘yan sanda biyar, a cewar kamfanin dillancin labarai na Tasnim.

Ya kara da cewa an kwace makamai da alburusai masu yawa daga hannun ‘yan ta’adda a Iranshahr.

Tasnim ya ce wasu daga cikin makamai da alburusai da ‘yan ta’addan suka kwace sun yi awon gaba da su a lokacin da suka kai mummunan hari kan jami’an ‘yan sanda da ke sintiri.

Lardin Sistan da Baluchestan, dake kan iyaka da Pakistan da Afghanistan, an sha fama da arangama tsakanin jami’an tsaron Iran, da ‘yan bindiga daga ‘yan tsiraru na Baloch, da masu safarar muggan kwayoyi. (Xinhua/NAN)( www.nannews.ng )

COO/EAL
=====

Cecilia Odey/Ekemini Ladejobi ce ta gyara

Investment
By
Muhyideen Jimoh

Brasilia, 27 ga Agusta, 2025 (NAN) Gwamna Uba Sani na jihar Kaduna ya ce ziyarar da shugaban kasa Bola Tinubu a kasar Brazil za ta iya janyo sama da dala biliyan 30 na zuba jari a wasu muhimman sassa na tattalin arzikin Najeriya.

Da yake zantawa da manema labarai a Brazil, Sani ya ce yarjejeniyar fahimtar juna (MoUs) da aka sanyawa hannu a yayin ziyarar, musamman a fannin noma, sufurin jiragen sama, da kimiyya da fasaha na iya sauya fasalin tattalin arzikin Najeriya.

“Muna duban sama da dala biliyan 30 wajen zuba jari a fannin noma, samar da abinci, sufurin jiragen sama, da hadin gwiwar sararin samaniya tsakanin Najeriya da Brazil,” in ji shi.

Ya kuma bayyana sabbin yarjejeniyoyin da suka hada da diflomasiyya, kirkire-kirkire, da makamashi, inda ya kira su da muhimman sassan da a da ba a kula da su amma yanzu suna samun kulawa a karkashin jagorancin Tinubu.

Sani ya yi nuni da cewa, rashin jituwar kasuwanci da Brazil ke yi da Amurka ya sa Najeriya ta zama abokiyar huldar abokantaka bisa manyan tsare-tsare, ganin matsayinta na kasa mafi karfin tattalin arziki a Afirka.

Ya yaba da sauye-sauyen da Tinubu ya yi, musamman a fannin musayar kudaden waje, domin dawo da kwarin gwiwar masu zuba jari.

“Babu wani mai saka jari da ke son shigowa idan ba za su iya mayar da kudadensu ba.

Ya ce, “Cire dala biliyan 7 da aka damka ma sa hannun jari, yana da matukar muhimmanci,” in ji shi, inda ya yaba da kokarin babban bankin Najeriya.

Sani ya bukaci ‘yan Najeriya da su marawa manufofin gwamnati na tattalin arziki da nufin samun ci gaba mai dorewa da ci gaban kasa.

(NAN)(www.nanews.ng)

MUYI/AMM

=======

Abiemwense Moru ne ya gyara

Hausa

Daga Abbas Bamalli

Katsina, Aug. 26, 2025 (NAN) Mai gabatar da bikin ranar Hausa ta duniya a Daura, Katsina, Abdulbaqi Jari, ya yi kira da a dauki Hausa a matsayin hanyar sadarwa a fadin kasashen ECOWAS.

Jari ya yi wannan roko ne a lokacin da yake zantawa da manema labarai a Katsina a ranar Litinin da ta gabata, gabanin bikin ranar Hausa ta duniya na shekarar 2025 da aka shirya gudanarwa a ranar 26 ga watan Agusta a garin Daura.

Ya bukaci gwamnati da ta amince da Hausa a matsayin harshen kasa a Najeriya, yana mai jaddada yawan isarsa da karfinsa, wanda hakan ya ba ta damar yin aiki yadda ya kamata a matsayin harshen hadin kai.

“Wannan lamari ne na ‘yancin kai na harshe da al’adu ga mutanen Afirka,” in ji shi.

Jari ya lura cewa, kasashen Afirka da dama sun fahimci harsunan asali, suna ba su tallafi don inganta kai, ainihi, da sadarwa mai inganci a tsakanin ‘yan kasarsu.

Ya ci gaba da cewa, harshen Hausa ya shiga cikin wannan fanni, domin yaren da ake amfani da shi ba wai a Nijeriya kadai ba, har ma a kasashen yammacin Afirka da dama a cikin ECOWAS.

A cewarsa, daukar harshen Hausa zai karfafa hanyoyin sadarwa, kasuwanci, da zamantakewa a fadin yankin.

Ya gayyaci ’yan Najeriya masu sha’awar al’adu da tarihi da su ziyarci Daura a yayin bikin domin sanin ingantattun kayan tarihi da al’adun Hausawa.

Jari ya jaddada bukatar wayar da kan al’umma kan harkokin tsaro, inda ya ce Daura ta kasance cibiya ce kuma mahaifar Hausawa.

Ya tabbatar da cewa an kammala shirye-shiryen gudanar da taron da suka hada da shirye-shiryen wurin, tsaro, da tallafin gwamnati tare da hadin gwiwar masarautar Daura.

Jari ya kara da cewa “Muna tunatar da mahalarta, musamman matafiya, da su kasance masu lura da tsaro, yin tafiya da rana, da kuma sanin muhalli kafin isowarsu.”

Ya kuma mika godiyarsa ga abokan hulda, musamman gwamnatin jihar Katsina da kuma masarautar Daura, bisa goyon bayan da suka bayar wajen samun nasarar bikin.

Kwamitin ya kuma yabawa ministar fasaha, al’adu, yawon bude ido da kere-kere, Hajiya Hannatu Musawa, bisa jajircewarta wajen inganta al’adu. (NAN) (www.nannews.ng)

AABS/JNEO/KTO

=============

Edited by Josephine Obute / Kamal Tayo Oropo

Adalci

Da Alex Enebeli

Enugu, Aug. 25, 2025 (NAN) Sarkin Musulmi, Sa’adu Abubakar, Gwamnan Enugu, Peter Mbah, da kuma dan siyasar Afrika ta Kudu Julius Malema, sun bukaci lauyoyi su kare adalci da kuma kare hakkin talakawa.

Sun yi wannan kiran ne a yayin taron shekara-shekara na kungiyar lauyoyin Najeriya (NBA) na shekarar 2025 a ranar Lahadi a cibiyar taron kasa da kasa, Enugu. Taken shine ‘Ku Tsaya, Ku Tsaya Tsaye’.

Sarkin Musulmi ya bukaci lauyoyi da su tabbatar da cewa doka ta cika manufofinta ta hanyar inganta adalci, kare hakki, warware takaddama, da samar da tsarin ci gaban zamantakewa.

Ya lura cewa doka ta inganta tattalin arziki da ci gaban zamantakewa ta hanyar samar da yanayin da za a iya gani don hada-hadar kasuwanci da kuma haifar da sauyin zamantakewa ta hanyar dokoki masu dacewa.

A cewarsa, ba tare da doka ba, al’ummomi suna fuskantar rikici, rashin hanyoyin gudanar da dangantaka, tilasta doka, da kuma tabbatar da gaskiya ko rikon amana.

“A yau, adalci ya zama abin siye, talakawa suna fama da rashin adalci, yayin da masu hannu da shuni ke aikata laifuka kuma suna yawo kan tituna cikin ‘yanci,” in ji shi.

Ya yabawa taken taron, inda ya bayyana cewa hakan na nuni da aniyar tabbatar da bin doka da oda da kuma tabbatar da daidaito ga kowa da kowa ciki har da masu rike da madafun iko.

Sarkin Musulmi ya kara da cewa cimma hakan zai magance matsalar shugabanci a Najeriya, yana mai jaddada cewa doka da koyo ba sa rabuwa.

Ya kuma bukaci ci gaba da sauye-sauyen doka don kawar da take doka, daidaitawa tare da dabi’un al’adu, tabbatar da dacewa, da inganta ci gaba tare da inganta adalci na zamantakewa.

Da yake bayyana bude taron, Gwamna Peter Mbah ya ce gwamnatinsa na gina tsarin adalci wanda yake da gaskiya, da aiki da kuma amana da jama’a.

Mbah ya yi karin haske kan sauye-sauyen da gwamnatinsa ta yi, da suka hada da ‘yancin cin gashin kai na harkokin shari’a, wanda ya yi daidai da kundin tsarin mulkin kasar na 1999 (kamar yadda aka yi wa kwaskwarima), domin tabbatar da inganci da ‘yancin cin gashin kan kotuna.

Ya yi nuni da cewa, an gyara kotuna tare da yin kimiyartar da a duk shiyyoyin Sanatoci uku na Enugu, inda a yanzu haka babbar kotun ta tanadar da kayayyakin shigar da kara ta hanyar yanar gizo.

Ya kara da cewa, an fadada gidan kotun da ke Enugu Multi-door Court, inda ya zama abin koyi wajen warware rikicin kasuwanci da iyali a yankin.

A nasa jawabin, Malema ya ce lauyoyi na taka rawar da ba za a iya raba su ba a fafutukar kwato ‘yanci, a matsayin masu fassara dokoki da kare wadanda ba su da murya.

Ya bayyana cewa yayin da masu fafutuka ke zanga-zangar kuma gwamnatoci ke kafa doka, lauyoyi suna aiwatar da adalci a cikin kotuna kuma suna da matukar muhimmanci ga samun daidaito, daidaito, da nasarorin dimokuradiyya.

Malema ya bayyana wannan sana’a a matsayin sadaukarwa, hankali da fassara, wanda ya zama dole domin tabbatar da adalci da adalci a yanzu da kuma gaba.

Shugaban NBA, Mazi Afam Osigwe, ya yabawa Gwamna Mbah bisa karbar bakoncin da kuma Malema bisa amincewa da gabatar da babban jawabi a wurin taron.

Ya ce kasancewar Malema ya nuna cewa sana’ar shari’a wani bangare ne na fafutukar tabbatar da adalci, ‘yancin kai, da tattalin arziki a Afirka.

Osigwe ya bukaci lauyoyin Najeriya da su taimaka wajen samar da sauye-sauyen tattalin arziki ta hanyar yaki da cin hanci da rashawa, gyara tsarin mulki, saka hannun jari kan ababen more rayuwa, kirkire-kirkire, da kuma ilimin zamani.

Shugaban NBA na Enugu, Cif Venatus Odoh, ya bayyana kungiyar a matsayin mai kare doka da dimokuradiyya, yayin da ya yaba wa duk wadanda suka tabbatar an gudanar da taron a Enugu. (NAN) (www.nannews.ng)

AAE/KTO

=========

Edited by Kamal Tayo Oropo